آنوریسم مغزی یک نقطه ضعیف یا نازک شده با نوعی بیرون زدگی حبابی شکل در جدار شریان های مغزی است که پر از خون می شود . آنوریسم برآمده می تواند به اعصاب یا بافت مغز فشار وارد کند. همچنین ممکن است ترکیده یا پاره شود و خون به بافت اطراف ریخته شود . پارگی آنوریسم می تواند باعث مشکلات جدی سلامتی مانند سکته مغزی خونریزی دهنده ، آسیب مغزی ، کما و حتی مرگ شود.
برخی از آنوریسم های مغزی ، به ویژه مواردی که بسیار کوچک هستند ، خونریزی نکرده و مشکلات دیگری ایجاد نمی کنند. این نوع آنوریسم معمولا در طی آزمایشات تصویربرداری برای سایر موارد پزشکی تشخیص داده می شود. آنوریسم مغزی می تواند در هر نقطه از مغز ایجاد شود ، اما بیشتر در عروق اصلی در امتداد پایه جمجمه ایجاد می شود.
آنوریسم مغز می تواند در هر کسی و در هر سنی رخ دهد. این بیماری بیشتر در بزرگسالان بین 30 تا 60 سال دیده می شود و در زنان بیشتر از مردان است. افرادی که دارای برخی اختلالات ارثی هستند نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارند. تمام آنوریسم های مغزی ممکن است پاره شوند و باعث خونریزی در مغز یا اطراف آن شوند.
علائم آنوریسم مغزی
آنوریسم مغزی در شرایط متفاوت، علائم متفاوتی را ایجاد می کند.
آنوریسم پاره نشده
بیشتر آنوریسم های مغزی تا زمانی که یا خیلی بزرگ نشوند یا پاره نشوند علائمی از خود نشان نمی دهند. آنوریسم های کوچک تغییر ناپذیر به طور کلی علائمی ایجاد نمی کنند.
آنوریسم های بزرگتر که به طور مداوم در حال رشد است ممکن است بر روی بافت ها و اعصاب فشار وارد کند و باعث:
- درد در بالا و پشت چشم
- بی حسی
- ضعف
- فلج در یک طرف صورت
- یک مردمک چشم گشاد شده
- تغییرات بینایی یا دید دوتایی
آنوریسم پاره شده
وقتی آنوریسم پاره می شود (منفجر می شود) ، همیشه فرد دچار سردرد ناگهانی و شدیدا شدیدی می شود (به عنوان مثال ، بدترین سردرد زندگی) و همچنین ممکن است موارد زیر ایجاد شود:
- دید دوتایی
- حالت تهوع
- استفراغ
- گرفتگی گردن
- حساسیت به نور
- تشنج
- از دست دادن هوشیاری (این ممکن است به طور موقت اتفاق بیفتد یا طولانی شود)
- ایست قلبی
نشت آنوریسم
بعضی اوقات ممکن است آنوریسم مقدار کمی خون به مغز نشت دهد (اصطلاحا خونریزی سنتینل نامیده می شود). سنتینل یا سردردهای هشدار دهنده ممکن است در اثر آنوریسمی رخ دهد که نشتی ریز ، چند روز یا چند هفته قبل از پارگی قابل توجه را ایجاد کرده. با این حال ، فقط اقلیت افراد قبل از پارگی دچار سردرد جدی می شوند.
اگر سردرد ناگهانی و شدیدی را تجربه کردید ، به ویژه هنگامی که با علائم دیگری همراه باشد ، باید فورا تحت مراقبت پزشکی قرار بگیرید.
آنوریسم چگونه طبقه بندی می شود؟
بر اساس نوع
سه نوع آنوریسم مغزی وجود دارد:
آنوریسم ساکولار: آنوریسم ساکولار کیسه ای گرد است که حاوی خون بوده و به شریان اصلی یا یکی از شاخه های آن متصل است. همچنین به عنوان آنوریسم حبه ای شناخته می شود (زیرا شبیه حبه انگور آویزان از تاک است) ، این رایج ترین شکل آنوریسم مغزی است. به طور معمول در سرخرگ های پایه مغز یافت می شود. آنوریسم ساکولار بیشتر در بزرگسالان اتفاق می افتد.
آنوریسم فوزیفرم. یک آنوریسم فوزیفرم از هر طرف شریان بادکنک یا برآمدگی دارد.
آنوریسم قارچی. آنوریسم میکوتیک در نتیجه عفونت رخ می دهد که گاهی اوقات می تواند عروق مغز را تحت تأثیر قرار دهد. عفونت دیواره شریان را ضعیف کرده و باعث تشکیل آنوریسم برآمده می شود.
بر اساس اندازه
آنوریسم ها از نظر اندازه نیز طبقه بندی می شوند: کوچک ، بزرگ و غول پیکر.
- قطر آنوریسم های کوچک کمتر از 11 میلی متر است .
- آنوریسم های بزرگ 11 تا 25 میلی متر هستند .
- قطر آنوریسم غول پیکر بیش از 25 میلی متر است .
علت آنوریسم مغزی چیست؟
وقتی دیواره رگ های مغز نازک و ضعیف می شوند ، آنوریسم مغزی تشکیل می شود. آنوریسم به طور معمول در نقاط شاخه ای عروق تشکیل می شود زیرا این بخشها ضعیف تر هستند. گاهی اوقات ، آنوریسم مغزی ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشد ، که معمولا ناشی از ناهنجاری دیواره شریان است.
عوامل افزایش دهنده خطر ایجاد آنوریسم
گاهی اوقات آنوریسم مغزی در نتیجه عوامل خطر ارثی است ، از جمله:
- اختلالات بافت همبند ژنتیکی که دیواره شریان ها را ضعیف می کند
- بیماری کلیه پلی کیستیک (که در آن کیست های زیادی در کلیه ها ایجاد می شود)
- ناهنجاری های شریانی وریدی (پیچ و خم های شریان و رگ های مغزی که جریان خون را مختل می کنند. برخی از AVM ها به صورت پراکنده یا خود به خود ایجاد می شوند).
- سابقه آنوریسم در یک عضو درجه یک خانواده (کودک ، خواهر و برادر یا والدین).
عوامل خطر دیگر با گذشت زمان ایجاد می شوند و عبارتند از:
- فشار خون بالا درمان نشده
- سیگار کشیدن
- سو مصرف مواد مخدر ، به ویژه کوکائین یا آمفتامین ، که فشار خون را به سطح خطرناکی می رساند. سو مصرف دارویی از طریق وریدی دلیل آنوریسم عفونی قارچی است.
- سن بالای 40 سال
عوامل خطر کمتر معمول عبارتند از:
- ضربه به سر
- تومور مغزی
- عفونت در دیواره شریانی (آنوریسم میکوتیک).
- علاوه بر این ، فشار خون بالا ، سیگار کشیدن ، دیابت و کلسترول بالا فرد را در معرض خطر تصلب شرایین (بیماری عروق خونی که در آن چربی ها در داخل دیواره شریان ها جمع می شوند) قرار می دهد ، که می تواند خطر ابتلا به آنوریسم فیوز فرم را افزایش دهد.
چگونه آنوریسم مغزی تشخیص داده می شود؟
بیشتر آنوریسم های مغزی تا زمانی که پاره نشوند یا در حین آزمایشات تصویربرداری پزشکی برای یک بیماری دیگر تشخیص داده نشوند ، مورد توجه قرار نمی گیرند.
اگر سردرد شدیدی را تجربه کرده اید یا علائم دیگری در رابطه با پارگی آنوریسم دارید ، پزشک آزمایشاتی را برای تعیین نشت خون به فضای بین استخوان جمجمه و مغز تعیین می کند. چندین آزمایش برای تشخیص آنوریسم مغز و تعیین بهترین روش درمانی در دسترس است. این شامل:
توموگرافی کامپیوتری (CT):
این اسکن سریع و بدون درد ، اولین آزمایشی است که پزشک برای تعیین نشت خون در مغز انجام می دهد. CT از اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر دو بعدی یا “برش” از مغز و جمجمه استفاده می کند. گاهی اوقات قبل از اسکن برای ارزیابی رگ ها ، یک ماده حاجب به جریان خون تزریق می شود و سپس بدنبال آنوریسم احتمالی می گردند. این فرآیند ، CT آنژیوگرافی (CTA) نامیده می شود ، تصاویر واضح تر و دقیق تری از جریان خون در عروق مغز تولید می کند. CTA می تواند اندازه ، محل و شکل آنوریسم بدون پارگی یا پارگی را نشان دهد.
تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) :
MRI از امواج رادیویی تولید شده توسط رایانه و یک میدان مغناطیسی برای ایجاد تصاویر دقیق دو و سه بعدی از مغز استفاده می کند و می تواند خونریزی در مغز را تشخیص دهد. آنژیوگرافی با تشدید مغناطیسی (MRA) تصاویر مفصلی از عروق مغز تولید می کند و می تواند اندازه ، محل و شکل آنوریسم را نشان دهد.
آنژیوگرافی مغزی :
این روش تصویربرداری می تواند انسداد شریان های مغز یا گردن را پیدا کند. همچنین می تواند نقاط ضعیف شریان را مانند آنوریسم شناسایی کند. این آزمایش برای تعیین علت خونریزی در مغز و محل دقیق ، اندازه و شکل آنوریسم استفاده می شود. پزشک شما یک کاتتر (لوله انعطاف پذیر طولانی) را از شریان های کشاله ران عبور می دهد تا مقدار کمی ماده حاجب را به شریان های گردن و مغز شما تزریق کند. رنگ کنتراست به اشعه ایکس کمک می کند تا تصویری دقیق از ظاهر آنوریسم و تصویری واضح از انسداد رگ ها ایجاد کند.
تجزیه و تحلیل مایع مغزی نخاعی (CSF):
این آزمایش مواد شیمیایی موجود در مایعات را اندازه گیری می کند و از مغز و نخاع (مایع مغزی نخاعی) محافظت می کند. غالبا پزشک با ایجاد یک سوراخ کمری ، که در آن یک سوزن نازک به قسمت کمر وارد می شود (ستون فقرات کمر) CSF را جمع می کند و مقدار کمی مایعات برداشته و آزمایش می شود. نتایج به شما کمک می کند تا خونریزی در اطراف مغز تشخیص داده شود. در صورت تشخیص خونریزی ، آزمایشات دیگری برای شناسایی علت دقیق خونریزی لازم است.
چگونه آنوریسم مغزی درمان می شود؟
همه آنوریسم مغزی نیاز به درمان ندارند. برخی از آنوریسم های ناخوشایند بسیار کوچک که با هیچ عاملی همراه نیستند که احتمال پارگی بالاتر را دارند ، نیاز است با MRA یا CTA کنترل شوند تا میزان رشد بررسی شود.
درمان های آنوریسم مغزی پاره نشده که علائمی نشان نداده اند دارای برخی عوارض بالقوه جدی هستند و باید با دقت در برابر خطر پارگی پیش بینی شده سنجیده شوند.
ملاحظات درمانی برای آنوریسم های پاره نشده
یک پزشک در تعیین بهترین گزینه برای درمان آنوریسم پاره نشده ، عوامل مختلفی را در نظر می گیرد ، از جمله:
- نوع ، اندازه و محل آنوریسم
- خطر پارگی
- سن و سلامتی فرد
- سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی
- خطر درمان
درمان های آنوریسم مغزی بدون پارگی و همراه با پارگی
برای کنترل علائم و جلوگیری از آسیب آنوریسم های پاره نشده و با پارگی ، معمولا جراحی ، درمان های اندوواسکولار یا سایر روش های درمانی توصیه می شود.
عمل جراحی
چند گزینه جراحی برای درمان آنوریسم مغزی در دسترس است. این روش ها خطراتی مانند آسیب احتمالی به رگ های خونی دیگر ، احتمال عود آنوریسم و خونریزی مجدد و خطر سکته مغزی را به همراه دارد.
برش میکروواسکولار:
این روش شامل قطع جریان خون به آنوریسم است و نیاز به جراحی باز مغز دارد.
درمان اندوواسکولار
آمبولیزاسیون سیم پیچ پلاتین:
این روش یک روش کمتر تهاجمی از برش جراحی میکروواسکولار است. ممکن است لازم باشد این روش بیش از یک بار در طول زندگی فرد انجام شود زیرا گاهی اوقات آنوریسم های تحت درمان با کوئلینگ ممکن است عود کنند.
دستگاه های هدایت جریان:
سایر گزینه های درمانی اندوواسکولار شامل قرار دادن یک استنت کوچک در شریان برای کاهش جریان خون در آنوریسم (لوله مش انعطاف پذیر) مشابه آنچه برای انسداد قلب قرار داده می شود است. این روش برای درمان آنوریسم های بسیار بزرگ و مواردی که با جراحی یا آمبولیزاسیون کویل پلاتین قابل درمان نیستند استفاده می شود.
سایر درمان ها
سایر درمان های پارگی آنوریسم مغزی با هدف کنترل علائم و کاهش عوارض انجام می شود. این روش های درمانی شامل موارد زیر است:
داروهای ضد تشنج (ضد تشنج): این داروها ممکن است برای جلوگیری از تشنج مربوط به پارگی آنوریسم استفاده شود.
داروهای مسدود کننده کانال کلسیم: خطر سکته مغزی توسط وازواسپاسم را می توان با داروهای مسدود کننده کانال کلسیم کاهش داد.
درمان توان بخشی: افرادی که دچار خونریزی زیر عنکبوتیه شده اند ، برای بازیابی عملکرد از دست رفته و یادگیری کنار آمدن با هر ناتوانی دائمی ، معمولا نیاز به درمان فیزیکی ، گفتاری و شغلی دارند.
نظرات کاربران