هیدروسفالی عارضه ای است که در اثر تجمع مایع مغزی _ نخاعی در مغز رخ داده و سبب وارد شدن فشار بر قسمت های مختلف مغز می شود ، همچنین سر بیماران مبتلا به هیدروسفالی به دلیل تجمع این مایع بزرگتر از حالت طبیعی است.
مایع مغزی و نخاعی یک مایع شفاف و بی رنگ است که این مایع مغزی نقش محافظت از مغز را برعهده دارد. مایع مغزی و نخاعی به راحتی بین بافت مغز در جریان است اما در بیماری هیدروسفالی مایع مغزی نخاعی نمی تواند به راحتی جریان پیدا کند و یا در جذب این مایع اختلالی ایجاد شده است به همین جهت فشار زیادی به مغز وارد می شود و بافت مغز به شدت تحت آسیب قرار می گیرد.
جراحی آندوسکوپی هیدروسفالی یکی از روش های درمانی این بیماری می باشد که در ادامه درباره آن صحبت خواهیم کرد.
علائم هیدروسفالی
- بزرگ بودن غیرطبیعی سر و افزایش سریع حجم سر در نوزاد تازه متولد شده
- ثابت شدن چشم ها به سمت پایین
- ایجاد نقاط نرمی و برجستگی هایی در سطح جمجمه
- تهوع و استفراغ
- خواب آلودگی
- سردردهای مزمن و شدید
- تشنج
- ناتوانی در حفظ تعادل حین راه رفتن
- کاهش اشتها
- اختلال حافظه
- بی اختیاری ادرار
چه زمانی هیدوسفالی اتفاق می افتد؟
هیدروسفالی به دلایل مختلفی می تواند صورت بگیرد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم :
- در صورتی که مایع مغزی نخاعی دچار انسداد شود و در جریان این مایع وفقه ایجاد شود سبب هیدروسفالی می گردد.
- در صورتی که عروق خونی توانایی جذب مایع مغزی نخاعیی را نداشته باشند هیدروسفالی ایجاد می شود
- در صورتی که مایع نخاعی بیش از حد تولید شود هیدروسفالی اتفاق می افتد.
علل هیدروسفالی
علل هیدرو سفالی به دو دسته تقسیم می شوند که دسته اول شامل بیماری های مادر زادی و قبل از تولد و دسته دوم به دلیل بیماری های بعد از تولد هستند.
دسته اول شامل :
- مشکلات ژنتیکی و ارثی
- نقص و اختلالات ستون فقراتی که به خوبی تشکیل نشده استت
- بیماری های مادر در دوران بارداری به آنها مبتلا شده است
دسته دوم شامل :
- ضربه مغزی شدن نوزاد حین تولد
- خونریزی مغزی نوزاد
- ابتلای نوزاد به بیماری های عفونی و قارچی
- زخم و جراحت هایی که در زمان زایمان برای نوزاد اتفاق می افتد
- ابتلای نوزاد به بیماری تومور مغزی
علت به وجود آمدن هیدروسفالی در بزرگسالان
گرچه هیدورسفالی اغلب در کودکان ایجاد می شود اما در بزرگسالان نیز به دلایلی همچون عفونت های مغزی ، آسیب دیدگی جمجمه و جراحی های مغز نیز ممکن است رخ دهد. در بزرگسالان نیز علت به وجود آمدن هیدروسفالی جمع شدن مایع مغزی نخاعی است که سبب وارد شدن فشار به مغز می شود از علل ابتلای بزرگسالان به هیدروسفالی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پارگی و خونریزی از رگ های خونی
- ابتلای فرد به بیماری عفونت مننژیت یا همان عفونت های مغزی
- زخم و جراحت در ناحیه سر
- داشتن سابقه جراحی در ناحیه مغز
تشخیص بیماری هیدرو سفالی
فرد در صورتی که علائم ذکر شده را در خود مشاهده کرد باید به یک پزشک متخصص مراجعه کند تا به طور دقیق این بیماری تشخیص داده شود بعد از آن پزشک پس از معاینات فیزیکی و اندازه گیری دور سر در صورتی که از وجود این بیماری اطمینان حاصل کرد می تواند درخواست تصویربرداری با استفاده از ام آز آی و یا سی تی اسکن کند تا به طور کامل علت و وضعیت به وجود آمدن هیدروسفالی را مشخص سازد.
درمان
وارد شدن فشار بر قسمت های مختلف مغز می تواند سبب آسیب های جبران ناپذیری برای فرد شوند به همین جهت ضروری است تا درمان این عارضه در کمترین زمان ممکن توسط جراح مغز و اعصاب صورت بپذیرد.
روش های مختلف جراحی برای درمان این عارضه وجود دارد که جراحی آندوسکوپی هیدروسفالی یکی از بهترین و کم عارضه ترین آن ها است که توسط جراح مغز و اعصاب مورد استفاده قرار می گیرد.
این روش جراحی که با کمترین میزان تهاجم انجام می گیرد می تواند به باز کردن مسیر تخلیه مایع مغزی _ نخاعی کمک کند.
برای انجام این جراحی جراح یک برش کوچک ایجاد کرده و از طریق آن اقدام به تخلیه مایع مغزی _ نخاعی انباشه در مغز خواهد کرد.
جراحی آندوسکوپی هیدروسفالی
از آن جایی که جراحی های مغزی از ظرافت خاصی برخوردارند و نیازمند تخصص و تبحر بالای جراح هستند برای درمان مشکلات مغزی لازم است تا به بهترین جراح مغز و اعصاب مراجعه شود.
جراحی آندوسکوپی هیدروسفالی یکی از روش های رایج جراحی مغز است که با کمک آندوسکوپ انجام میگیرد. این جراحی با کمترین و حداقل میزان تهاجم همراه است و جراح از طریق بینی ، سینوس ها و یا یک برش کودک می تواند به قسمت های مختلف مغز دسترسی پیدا کند.
جراحی این بیماری به دو صورت جراحی باز و جراحی آندوسکوپی ( بسته ) انجام می گیرد که جراحی به روش اندوسکوپی به دلیل عوارض کمتر امروزه بیش تر مورد استقبال قرار می گیرد.
در جراحی آندوسکوپی هیدرو سفالی از شنت گذاری استفاده می شود. شنت یک دستگاهی است که یک لوله نازک و بلند و یک لوله کوتاه دارد و تنظیمات آن از طریق یک شیری که روی آن قرار دارد انجام می شود قسمتی از لوله در مغز و طرف دیگر آن در قفسه سینه و یا شکم قرار داده می شود تا مایع مغزی نخاعی از طریق این لوله ها به شکم و یا جریان خون وارد شود و در آن ها جذب شود.
عوارض جراحی
تب شدید
در صورتی که بیمار پس از جراحی تب شدید داشت نگران کننده نیست و طبیعی است و بعد از مدتی ازبین می رود اما در صورتی که این تب تا چند روز ادامه دار باشد بیمار با جراح خود را در جریان بگذارد.
سردرد
سردرد های بعد از این جراحی طبیعی است اما ممکن است به دلیل میگرن قبل از جراحی و یا فشار خون کنترل نشده باشد که ممکن است زندگی بیمار جراحی شده را مختل کند و او را از انجام فعالیت های روزانه اش بازدارد.
اختلالات حافظه
یکی از مشکلات پس از جراحی ممکن است اختلالات حافظه باشد و بیمار نتواند همه چیز را به خاطر بیاورد و ممکن است این عارضه به دلیل استفاده از دارو های بیهوشی برای جراحی باشد.
خستگی مفرط
این عارضه نیز ممکن است به دلیل تاثیر دارو های بیهوشی باشد که بعد از مدتی پس از جراحی ازبین خواهد رفت همچنین علائمی مانند تب و لرز و استفراغ پس از جراحی طبیعی است.
مراقبت های بعد از جراحی آندوسکوپی
پس از جراحی آندوسکوپی هیدروسفالی نیاز است مراقبت هایی انجام شود که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد. در صورتی که مراقبت های لازم پس از جراحی صورت نگیرد و نکات مراقبتی رعایت نشود ممکن است عوارضی را برای بیمار به دنبال داشته باشد.
مراقبت از زخم
بهتر است بیمار جراحی شده تا مدتی پس از جراحی استحمام نکند زیرا استحمام سبب عفونت زخم جراحی می شود و یا اینکه بیمار می تواند از پانسمان های ضد آب برای جلوگیری از بروز عفونت در ناحیه زخم استفاده کند.
حفاظت از سر
در صورتی که فردی جراحی آندوسکوپی هیدروسفالی انجام داده باشد باید از سر خود محافظت کند و از صدمات و آسیب های وارده جلوگیری کند. همچنین لازم است از سر در برابر آسیب اجسام سنگین نگهداری شود.
رژیم غذایی
لازم است پس از جراحی برای آنکه دوباره بهبودی فرد بازگردد رژیم غذایی متعادلی رعایت شود که شامل فیبر و پروتئین باشد و سلامت دوباره بیمار را تضمین کند.
نظرات کاربران