آتروفی مغزی از بین رفتن سلول‌های مغز به نام نورون‌ها و اتصال دهنده‌های الکتروشیمیایی آنها به نام سیناپس است. آتروفی مغزی منجر به کوچک شدن مغز می‌شود و بسته به منبع و میزان آن، توانایی شناختی کاهش می‌یابد. آتروفی مغزی به طور طبیعی در همه انسان‌ها رخ می‌دهد. اما از دست دادن سلول‌ها می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله آسیب، عفونت و شرایط پزشکی مانند زوال عقل، سکته مغزی و بیماری هانتینگتون تسریع شود. این موارد گاهی به آسیب مغزی شدیدتر ختم می‌شود و به طور بالقوه تهدید کننده زندگی هستند. هیچ درمانی برای از دست دادن سلول‌های مغزی وجود ندارد، اما درمان‌هایی برای کاهش یا مدیریت علائم وجود دارد.
علائم آتروفی مغزی چیست؟
علائم آتروفی مغزی را می‌توان تعمیم داد، به این معنی که آنها کل مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهند، یا موضعی، به این معنی که تنها بخش‌های خاصی از مغز تحت تاثیر قرار می‌گیرند. (نام دیگر آتروفی موضعی، آتروفی کانونی است.) علائم معمول آتروفی عمومی عبارتند از:
- از دست دادن توانایی استدلال
- سرگردانی
- مشکل در برقراری ارتباط، چه به صورت صوتی یا نوشتاری
- از دست دادن حافظه
- کاهش درک مطلب
- شروع ناتوانی‌های یادگیری
علائم آتروفی موضعی یا کانونی شامل موارد زیر می‌شود:
- مشکل در ایستادن
- از دست دادن هماهنگی
- فلج جزئی
- عدم وجود حس فیزیکی در قسمت‌های خاصی از بدن
- دید دوگانه یا بدون تمرکز
- مشکلات در تکلم یا درک گفتار (آفازی).
برخی از علائم آنقدر شدید هستند که نیاز به درمان فوری پزشکی دارند. از جمله از دست دادن هوشیاری، توهم، تشنج، درد چشم و رفتارهای بسیار پرخاشگرانه یا خودکشی.
چه چیزی باعث آتروفی مغزی می‌شود؟
موارد جدی آتروفی مغزی دارای طیف وسیعی از علل هستند. اینها را می‌توان به طور گسترده به عنوان بیماری‌ها، عفونت‌ها یا آسیب‌ها طبقه بندی کرد. از جمله علائم آتروفی مغزی عبارتند از:
- بیماری‌ها و سایر اختلالات پزشکی
- فلج مغزی
- زوال عقل، از جمله بیماری آلزایمر
- بیماری هانتینگتون
- لوکودیستروفی‌ها
- مولتیپل اسکلروزیس (MS)
- بیماری پارکینسون
- بیماری پیک
- عفونت‌ها
- آنسفالیت
- اچ آی وی و ایدز
- سیفلیس
- سکته
- آسیب‌های تروماتیک مغزی
تعدادی از عوامل احتمال آتروفی مغزی را افزایش می‌دهند. این موارد شامل سن بالا، فشار خون بالا، سابقه خانوادگی اختلالات عصبی و هرگونه فعالیت فیزیکی یا شغلی است که خطر آسیب به سر را به همراه دارد.
آتروفی مغز چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پرسنل پزشکی چندین روش برای تشخیص آتروفی مغزی دارند. در ادامه به روش‌های تشخیص آتروفی مغز پرداخته‌ایم. این روش‌ها عبارتند از:
تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی
پزشک سابقه پزشکی شما را مستند می‌کند و در مورد علائم شما سوال می‌پرسد. او زمان شروع علائمتان را از شما می‌پرسد، فراوانی و شدت آنها و اینکه چگونه در طول زمان ادامه یافته یا تغییر کرده‌اند را در سابقه پزشکی شما یادداشت می‌کند.
تست‌های عملکرد مغز
برای تعیین اختلال شناختی احتمالی، پزشک ممکن است آزمایش‌های خاصی از عملکرد مغز، مانند تست‌های زبان یا حافظه را انجام دهد.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و سی تی اسکن
اسکن‌های تصویربرداری از مغز می‌توانند تغییرات فیزیولوژیکی مانند تورم یا شواهدی از کوچک شدن مغز را نشان دهند. تشخیص آتروفی مغزی تا حدی به علت یا علل مشکوک بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر پزشک شما شک کند که شما ممکن است یک اختلال عصبی داشته باشید، آزمایشاتی را که علم پزشکی برای شناسایی آن شرایط ابداع کرده است، انجام می‌دهد.
آتروفی مغز چگونه درمان می‌شود؟
درمان آتروفی مغز نیز به این بستگی دارد که واقعاً چه چیزی باعث آتروفی مغزی شده است. مثلا:
ایدز: ایدز یک اختلال خود ایمنی است که با داروهای ضد ویروسی درمان می‌شود.
مولتیپل اسکلروزیس: ام اس بیماری است که در آن سیستم ایمنی به بدن حمله می‌کند.
سکته مغزی: سکته مغزی یا حملات مغزی اغلب نتیجه لخته شدن خون است که جریان خون اکسیژن دار به مغز را قطع می‌کند. اینها را می‌توان توسط TPAها داروهای فعال کننده پلاسمینوژن بافتی درمان کرد.
سیفلیس: درمان سیفلیس معمولاً شامل آنتی بیوتیک است.
آسیب مغزی تروماتیک: درمان صدمات مغزی اغلب به نوعی جراحی نیاز دارد.
بیماری آلزایمر و سایر اشکال زوال عقل غیرقابل درمان هستند. با این حال، روش‌های درمانی برای مدیریت علائم آنها وجود دارد. انحطاط مغز به طور بالقوه تهدید کننده زندگی است. به جز مرگ، می‌تواند توانایی فرد را برای مدیریت امور روزمره از بین ببرد و منجر به کناره‌گیری اجتماعی، انزوا و افسردگی شود. در حال حاضر هیچ درمانی برای آتروفی مغزی وجود ندارد، اما این امید وجود دارد که تحقیقات پزشکی راهی برای رسیدگی موثرتر به این وضعیت پیدا کند.
آیا می‌توان از آتروفی مغزی جلوگیری کرد؟
شواهد روشنی مبنی بر اینکه آتروفی مغزی قابل پیشگیری است وجود ندارد، اما انجام اقدامات خاصی احتمال شروع زودرس یا شدید آن را کاهش می‌دهد. اینها شامل ورزش منظم، تنظیم فشار خون و خوردن یک رژیم غذایی سالم است. غذاهای غنی از آنتی اکسیدان‌ها و اسیدهای چرب امگا 3 برای ماده خاکستری شما مفید هستند. سلامت مغز سلامت بدن است. اگر شما یا یکی از اعضای خانواده شما علائم اختلال شناختی را تجربه می‌کنید، به پزشک مراجعه کنید. افرادی که علائم سکته مغزی دارند باید آنها را سریعا درمان کنند.
نظرات کاربران