سندرم تونل کارپال یک بیماری شایع است که باعث درد، بی‌حسی و گزگز در دست و بازو می‌شود. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که یکی از اعصاب اصلی دست، یعنی عصب مدیان، هنگام عبور از مچ دست، تحت‌فشار قرار می‌گیرد یا فشرده می‌شود. در اکثر بیماران، سندرم تونل کارپال باگذشت زمان بدتر می‌شود، بنابراین تشخیص زودهنگام و درمان مهم است. در مراحل اولیه، معمولاً می‌توان علائم را با اقدامات ساده، مانند بستن آتل مچ دست یا اجتناب از فعالیت‌های خاص، کاهش داد. با این‌حال، اگر فشار روی عصب مدین ادامه یابد، می‌تواند باعث آسیب به عصب و بدتر شدن علائم شود. برای جلوگیری از آسیب دائمی، ممکن است در برخی از بیماران جراحی برای کاهش فشار روی عصب مدیان توصیه شود.
تونل کارپال چیست؟
تونل کارپال یک کانال در قسمت قدامی یا خم‌کننده مچ دست است که بین استخوان‌های مچ دست و رباط کارپ حلقوی قرار دارد و تاندون‌های خم‌کننده انگشتان و عصب میانی از آن عبور می‌کنند. سندرم تونل کارپال بیماری است که باعث آسیب به عصب مدیان می‌شود. اگر به هر دلیلی فشار داخل تونل کارپال افزایش یابد، ممکن است عصب مذکور آسیب ببیند. موارد خفیف سندرم تونل کارپال می‌تواند با درمان با بی‌حرکتی مچ دست یا تزریق کورتیکواستروئیدها به‌خوبی تکامل یابد. در موارد پیشرفته‌تر، راه‌حل همیشه جراحی است و عصب گیر افتاده در تونل کارپ را آزاد می‌کند. جراحی تونل کارپال با آندوسکوپی، به‌صورت سرپایی یا چندساعته با حداقل تهاجم است. تقریباً همه بیماران با درمان جراحی سندرم تونل کارپ بهبود بسیار رضایت‌بخشی را تجربه می‌کنند.
علائم تونل کارپال چیست؟
در ابتدا، بیشتر بیماران از درد در ناحیه مچ دست و ساعد شکایت دارند که با احساس بی‌حسی، گرفتگی و گزگز در انگشت شست، سبابه، وسط و بخشی از انگشت حلقه همراه است. این علائم معمولاً شبانه یا وضعیتی هستند. بعداً، در صورت عدم درمان، ضعف و آتروفی برخی از عضلات دست (به‌ویژه برجستگی تنار یا پد زیر انگشت شست) و همچنین در هنگام دست‌کاری اشیاء ناشیانه ظاهر می‌شود.
علل ایجاد تونل کارپال چیست؟
تاندون‌های زیادی از این کانال عبور می‌کنند به طوری که عصب میانی فضای بسیار تنگی در ناحیه مرکزی خود دارد. اگر به هر دلیلی این فضا حتی بیشتر کاهش یابد، فشار داخل افزایش می‌یابد و در نتیجه به عصب میانی فشرده می‌شود. دلایل متعددی وجود دارد که می‌تواند باعث این فشردگی عصب شود، اگرچه در بسیاری از موارد هیچ بیماری مرتبطی شناسایی نشده است. و موارد خانوادگی کمی نیز وجود دارد. می‌تواند با بیماری‌های غدد درون‌ریز (کم‌کاری تیروئید یا آکرومگالی)، بیماری‌های روماتیسمی (آرتریت روماتوئید)، بیماری‌های ذخیره‌سازی (آمیلوئیدوز، موکوپلی ساکاریدوز)، تومورها (مولتیپل میلوم، همانژیوم، لیپوم)، استروئید درمانی یا استروژن، و بارداری یا شیردهی مرتبط باشد. کاملاً متداول است که مربوط به مشاغل یا فعالیت‌هایی است که شامل مانورهای دستی مکرر (حرکات مکرر دست و مچ، موقعیت‌های اجباری مچ دست) یا ضربه‌های موضعی (استفاده منظم و مداوم از ابزارهای دستی لرزان) است.
پیش‌بینی درمان چیست؟
مداخله‌ای است که معمولاً هیچ عارضه‌ای ندارد. پس از جراحی، درد طی چند روز از بین می‌رود و بقیه علائم بسته به‌شدت آسیب در مدت کوتاهی بهبود می‌یابند.
نتایج به‌دست‌آمده در سری‌های مختلف متفاوت است و در بزرگ‌ترین و با بیشترین تعداد بیماران به شرح زیر است:
- بهبود درد و پارستزی: باز (98%)، آندوسکوپی (99%).
- رضایت از تکنیک: باز (84%)، آندوسکوپی (89%).
- با آندوسکوپی زودتر به کار برگردید.
- میزان کلی عوارض آندوسکوپی: 1.8٪ در حدود 17000 روش (با تکنیک‌های مختلف متفاوت است).
- آسیب‌های عصبی (شاخه پوستی کف دست، شاخه حرکتی تنار، اعصاب مشترک دیجیتال، عصب مدیان، عصب اولنار) از آندوسکوپی: 0.8%.
تونل کارپال چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پس از مشکوک بالینی، بررسی حساسیت و قدرت دست و همچنین مانورهایی که باعث ایجاد علائم می‌شود، باید انجام شود. برای تأیید تشخیص و ارزیابی میزان درگیری عصب مدیان (خفیف، متوسط یا شدید)، معمولاً یک مطالعه نوروفیزیولوژیک شامل الکترومیوگرام (EMG) و مطالعه هدایت عصبی (NCS) درخواست می‌شود. سندرم تونل کارپال می‌تواند با بیماری‌های غدد درون‌ریز و روماتیسمی، درمان استروژن، بارداری، برخی تومورها و غیره مرتبط باشد. به همین دلیل است که در صورت مشکوک شدن به این بیماری‌ها، تشخیص را می‌توان با آزمایش‌های تحلیلی یا تصویربرداری تکمیل کرد که به یافتن علت کمک می‌کند.
درمان غیر جراحی
اگر به‌موقع تشخیص داده شود و درمان شود، علائم سندرم تونل کارپال اغلب بدون جراحی قابل تسکین است. اگر تشخیص شما نامشخص باشد یا علائم شما خفیف باشد، پزشک در ابتدا درمان غیر جراحی را توصیه می‌کند.
درمان‌های غیر جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
قراردادن ارتز یا اسپلینت. استفاده از بریس یا آتل در شب از خم شدن مچ دست در هنگام خواب جلوگیری می‌کند. صاف یا خنثی نگه‌داشتن مچ دست فشار روی عصب داخل تونل کارپال را کاهش می‌دهد. استفاده از آتل همچنین می‌تواند در طول روز هنگام انجام فعالیت‌هایی که علائم را تشدید می‌کنند مفید باشد.بستن آتل یا بریس با صاف نگه‌داشتن مچ، فشار روی عصب مدیان را کاهش می‌دهد. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs). داروهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به تسکین درد و کاهش التهاب کمک کنند. تغییرات در فعالیت علائم اغلب زمانی رخ می‌دهد که دست و مچ برای مدت طولانی در یک موقعیت قرار گیرند، به‌ویژه زمانی که مچ دست خم شده یا کشیده است.
اگر کار یا فعالیت‌های تفریحی شما علائم شما را تشدید می‌کند، تغییر یا اصلاح این فعالیت‌ها ممکن است به کند کردن یا توقف پیشرفت بیماری کمک کند. در برخی موارد، این ممکن است شامل تغییراتی در محل کار یا ایستگاه کاری باشد. تمرینات سرخوردن اعصاب برخی از بیماران ممکن است از تمریناتی سود ببرند که به عصب مدیان کمک می‌کند آزادانه‌تر در محدوده تونل کارپ حرکت کند. پزشک یا درمانگر شما ممکن است تمرینات خاصی را توصیه کند. تزریق استروئید کورتیکواستروئید (مانند کورتیزون) یک عامل ضدالتهابی قوی است که می‌تواند به داخل تونل کارپال تزریق شود. اگرچه این تزریق‌ها اغلب علائم دردناک را تسکین می‌دهند یا به کاهش علائم بدتر کمک می‌کنند، اما گاهی اوقات تأثیر آنها موقتی است. پزشک شما همچنین ممکن است از تزریق کورتیزون برای کمک به تشخیص سندرم تونل کارپ استفاده کند.
درمان جراحی
اگر درمان غیر جراحی بعد از مدتی علائم را از بین نبرد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. تصمیم برای انجام جراحی بر اساس شدت علائم شما است: میزان درد و بی‌حسی در دست شما. در موارد بی‌حسی طولانی‌مدت و زوال عضلات انگشت شست، ممکن است برای جلوگیری از آسیب غیرقابل‌برگشت جراحی توصیه شود.
روش جراحی
روش جراحی که برای سندرم تونل کارپال انجام می‌شود، “رهاسازی تونل کارپ” نامیده می‌شود. دو روش جراحی مختلف برای انجام این کار وجود دارد، اما هدف هر دو کاهش فشار روی عصب میانی با بریدن رباطی است که سقف تونل را تشکیل می‌دهد. این باعث افزایش اندازه تونل و کاهش فشار روی عصب مدیان می‌شود. در بیشتر موارد، جراحی تونل کارپال به‌صورت سرپایی انجام می‌شود. جراحی را می‌توان با بیهوشی عمومی، جایی که شما کاملاً در خواب هستید، یا با بی‌حسی موضعی که در آن تنها دست و بازوی شما بی حس می‌شود، انجام داد. در برخی موارد، ممکن است یک آرام‌بخش خفیف را از طریق یک خط داخل وریدی (IV) دریافت کنید که در رگ بازوی شما وارد می‌شود.
جراحی بازکردن تونل کارپال در جراحی باز، پزشک یک برش کوچک در کف دست ایجاد می‌کند و داخل دست و مچ را از طریق این برش مشاهده می‌کند. در طول عمل، پزشک رباط عرضی کارپ (سقف تونل کارپ) را تقسیم می‌کند. این باعث افزایش اندازه تونل و کاهش فشار روی عصب مدیان می‌شود.
پس از جراحی
رباط ممکن است به‌تدریج رشد کند، اما فضای بیشتری در تونل کارپال وجود خواهد داشت و فشار روی عصب میانی کاهش می‌یابد. آزادسازی تونل کارپال آندوسکوپی در جراحی آندوسکوپی، پزشک یک یا دو برش کوچک‌تر در پوست ایجاد می‌کند که به آنها «پورتال» می‌گویند و از یک دوربین مینیاتوری، اندوسکوپ برای دیدن داخل دست و مچ استفاده می‌کند. یک اسکالپل مخصوص برای تقسیم رباط عرضی کارپال، مشابه روش آزادسازی تونل کارپ باز استفاده می‌شود. نتایج جراحی باز و آندوسکوپی مشابه است. مزایا و خطرات احتمالی مرتبط با هر دو تکنیک وجود دارد. پزشک در مورد اینکه کدام روش جراحی برای شما بهترین است با شما صحبت خواهد کرد.
عوارض
اگرچه احتمال بروز عوارض در هر جراحی وجود دارد، اما پزشک اقداماتی را برای به‌حداقل‌رساندن خطرات انجام می‌دهد. شایع‌ترین عوارض جراحی آزادسازی تونل کارپال شامل موارد زیر است:
- خونریزی؛
- عفونت؛
- تشدید یا آسیب عصبی.
کلام آخر
برای اکثر بیماران، جراحی علائم سندرم تونل کارپال را بهبود می‌بخشد. بااین‌حال، بهبودی ممکن است تدریجی باشد و بهبودی کامل ممکن است تا یک سال طول بکشد. اگر بیش از 2 ماه درد و ضعف قابل‌توجهی داشته باشید، پزشک ممکن است شما را به یک‌دست درمانگر ارجاع دهد که می‌تواند به‌سرعت بخشیدن به بهبودی شما کمک کند. اگر بیماری دیگری دارید که باعث درد یا سفتی در دست یا مچ دست شما می‌شود، مانند آرتریت یا تاندونیت، ممکن است بهبودی کلی شما را کند، کند.
در موارد سندرم تونل کارپال چندین‌ساله با ازدست‌دادن شدید حس یا ازدست‌دادن عضله اطراف قاعده شست، بهبود نیز کندتر خواهد بود. برای این بیماران، بهبودی کامل ممکن است امکان‌پذیر نباشد. گاهی اوقات سندرم تونل کارپال ممکن است عود کند، اگرچه این بسیار نادر است. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است به درمان یا جراحی اضافی نیاز داشته باشید.
نظرات کاربران