تومورهای مغزی، تومورهایی هستند که در مغز ایجاد می‌شوند. شایع‌ترین تومورها مننژیوما (تومورهای پوشش داخلی مغز) و گلیوما (تومورهای مغز) هستند. تومورهای ثانویه تومورهای خارجی به مغز (به اصطلاح متاستاز) گاهی اوقات به عنوان تومورهای مغزی نیز شناخته می‌شوند.
تومورهای مغزی می‌توانند از طریق علائم مختلف قابل توجه باشند. فشار یا نفوذ به نواحی خاصی از مغز می‌تواند منجر به تشنج، فلج بازو و یا فلج پا، اختلالات گفتاری، اختلالات بینایی و غیره شوند. هنگامی که تومورهای مغزی به اندازه مشخصی می‌رسند، علائم فشار داخل جمجمه به شکل سردرد، تهوع، استفراغ و بعداً افزایش اختلالات هوشیاری ایجاد می‌شود. در صورت عدم درمان، رشد بیشتر تومور در نهایت منجر به مرگ ناشی از فلج تنفسی می‌شود.
درمان تومور مغزی
بسته به نوع تومور و محل تومور در مغز، از روش‌های درمانی مختلفی استفاده می‌شود. در تومورهایی که از نظر عملکردی نواحی مهم مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهند، مانند گانگلیون قاعده‌ای، تالاموس، مغز میانی، تنها یک نمونه برای تعیین نوع تومور گرفته می‌شود. بسته به نوع تومور، درمان بیشتر، معمولاً پرتودرمانی و یا شیمی درمانی انجام می‌شود.
برای اکثر تومورهای مغزی، جراحی خط اول درمان است. به عنوان یک قاعده، هدف حذف کامل تومور است. با این وجود، اگر تومور به مناطق مهمی از مغز رسیده باشد یا قبلاً به آن نفوذ کرده باشد، خطر ابتلا به نقص‌های عصبی زیاد است، مانند فلج، اختلالات گفتار و… .
جراحی‌های تومور مغزی معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. با این حال، اگر یک تومور مغزی در مجاورت مرکز گفتار باشد، انجام عمل بیدار منطقی است. جراحی بیدار به این معنی است که بیمار پس از باز شدن جمجمه، از حالت بیهوشی خارج می‌شود تا بتواند عملکرد گفتار را در حین برداشتن تومور کنترل کند. برای انجام این کار، بیمار باید بخواند، صحبت کند، چیزهایی را نام ببرد.
خطرات جراحی تومور مغزی چیست؟
عوارض بعد از عمل جراحی تومور مغزی اساساً به اندازه تومور و محل آن در مغز و ارتباط آن با عروق مغزی بستگی دارد. عواملی مانند سن بیمار و توانایی تحمل بیهوشی نیز نقش دارند. برای تومورهای کوچک‌تر در یک مکان مطلوب، خطر جراحی بسیار کم است. در مورد تومورهای بسیار بزرگ در یک مکان نامطلوب، می‌توان آن را به میزان قابل توجهی افزایش داد. بنابراین خطر بسیار متفاوت است. با توسعه روش‌ها و تکنیک‌های جدید جراحی (تکنیک‌های جراحی میکرو و اندوسکوپی، نورونوگیشن با ردیابی فیبر، تصویربرداری عملکردی، نظارت بر عملکرد مغز حین عمل، تصویربرداری حین عمل)، خطر جراحی تومور مغزی به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.
در مورد تومورهای خوش خیم، جراحی معمولا تنها اقدام درمانی لازم است. در مورد تومورهای بدخیم (سرطانی)، پرتودرمانی و یا شیمی درمانی همیشه علاوه بر آن انجام می‌شود.
عوارض ناشی از جراحی تومور مغزی چیست؟
مانند هر عمل دیگری، جراحی مغز با خطرات مختلفی همراه است. با این حال، علاوه بر خطر عمومی جراحی و بیهوشی، مداخله بر روی مغز خطرات دیگری نیز دارد. خونریزی می‌تواند منجر به نقایص شدید عصبی و آسیب دائمی به مهارت‌های حرکتی، گفتار، شناخت یا شنوایی شود.
به همین ترتیب، آسیب به بافت سالم مغز را هرگز نمی‌توان نادیده گرفت. این تروماها به ندرت بدون آسیب‌های حاد بهبود می‌یابند که در بدترین حالت می‌توانند مزمن شوند. جراحی مغز اغلب می‌تواند به حمله صرع شود. افرادی که کاملاً تحت بیهوشی هستند متوجه این موضوع نمی‌شوند. اگر جراحی مغز در حالی که فرد هوشیار است انجام شود، برخی از مبتلایان این تشنج‌ها را با ترس از مرگ مرتبط می‌دانند.
ریکاوری و توانبخشی بعد از جراحی مغز
وضعیت پس از جراحی مغز به طور مداوم کنترل می‌شود. در 48 ساعت اول، نتیجه عمل را می‌توان با سی تی یا ام آر آی نیز مشخص کرد. در بسیاری از موارد فشار داخل جمجمه برای چند روز با استفاده از یک لوله مخصوص کنترل می‌شود. مدت زمانی که بعد از جراحی مغز باید در بیمارستان بمانید به عوامل زیادی بستگی دارد. در صورتی که جراحی بدون عارضه باشد و روند خوبی داشته باشد، بیماران می‌توانند در حدود 7 تا 10 روز پس از یک مرحله بهبودی پس از جراحی مغز، از بیمارستان ترخیص شوند.
پیش آگهی و شانس بهبودی پس از جراحی تومور مغزی
هدف از جراحی تومور مغزی برداشتن کامل تومور است. متأسفانه، در بیماری‌های عصبی-آنکولوژیک است که نمی‌توان انتظار درمان داشت. اما در هر صورت، هدف از جراحی تومور مغزی، از بین بردن علائم و در نتیجه به دست آوردن کیفیت زندگی است.
توانبخشی بعد از جراحی تومور مغزی
در طول مدت اقامت در بیمارستان برای عمل تومور مغزی، ضرورت و توانبخشی عصبی-انکولوژیک باید با پزشک معالج در میان گذاشته شود. متخصصان آموزش دیده در کلینیک‌های توانبخشی مغز و اعصاب می‌توانند به بهترین وجه با عواقب بیماری و عوارض جراحی مقابله کنند. درمان عوارض بعد از جراحی تومور مغزی به اختلالاتی مانند فلج، اختلالات تعادل، اختلالات مهارت‌های حرکتی ظریف، اختلالات گفتاری یا اختلالات عملکرد ذهنی بستگی دارد.
کلام آخر
جراحی مغز یک درمان بسیار پیچیده است که به تجربه زیادی از جانب جراح و آمادگی خوب بیمار نیاز دارد. در یک تیم کمسیون پزشکی، جراحی مغز با استفاده از CT، MRI، نقشه برداری عصبی یا استریوتاکسی انجام می‌شود. اما با وجود آمادگی بسیار خوب و حمایت جراحی حرفه‌ای، تغییرات شخصیتی پس از جراحی تومور مغزی امکان پذیر است و وضعیت عمومی پس از جراحی مغز قابل ارزیابی نیست. هر عمل مغزی با خطراتی همراه است. علائم نارسایی حاد را می‌توان به عنوان بخشی از توانبخشی درمان کرد. بهترین کلینیک برای عمل تومور مغزی و همچنین یک کلینیک توانبخشی خوب پس از عمل جراحی مغز می‌تواند عوارض ناشی از جراحی تومور مغزی را کاهش دهد.
نظرات کاربران