در این مقاله شما لیستی از آزمایشها، روشها و اسکنهای رایج را که پزشکان برای تشخیص تومور مغزی استفاده میکنند، خواهید یافت.
پزشکان از آزمایشهای زیادی برای یافتن یا تشخیص تومور مغزی و بررسی نوع تومور مغزی استفاده میکنند. آنها همچنین آزمایشاتی را انجام میدهند تا بفهمند آیا از تومور از نقطه شروع به قسمت دیگری از بدن گسترش یافته است یا خیر. این حالت متاستاز نامیده میشود و در تومور اولیه مغزی نادر است. پزشکان همچنین ممکن است آزمایشاتی را انجام دهند تا بدانند کدام روش درمانی میتواند بهترین نتیجه را ارائه دهد.
روشهای تشخیص تومور مغزی
برای اکثر انواع تومور مغزی، گرفتن نمونه از تومور احتمالی تنها راه مطمئن برای پزشک است تا بداند آیا ناحیهای از بدن تومور دارد یا خیر. این ممکن است در روشی به نام بیوپسی یا برداشتن قسمتی از تومور یا تمام آن با جراحی انجام شود. در بیوپسی، پزشک نمونه کوچکی از بافت را برای آزمایش در آزمایشگاه میگیرد. اگر این امکانپذیر نباشد، ممکن است پزشک آزمایشهای دیگری را پیشنهاد کند که به تشخیص کمک کند.
آزمایشهای تصویربرداری میتواند به پزشکان کمک کند تا بفهمند تومور یک تومور اولیه مغزی است یا این که سرطانی است که از جاهای دیگر بدن به مغز سرایت کرده است. آزمایشهای تصویربرداری تصاویری از داخل بدن را نشان میدهند. ممکن است پزشک هنگام انتخاب آزمایش تشخیصی این عوامل را در نظر بگیرد:
- نوع تومور مشکوک
- علائم و نشانههای شما
- سن و سلامت عمومی شما
- نتایج آزمایشهای پزشکی قبلی
اکثر تومورهای مغزی تا زمان بروز علائم تشخیص داده نمیشوند. اغلب تومورهای مغزی ابتدا توسط متخصص داخلی یا متخصص مغز و اعصاب تشخیص داده میشود. متخصص داخلی یک پزشک متخصص در درمان بزرگسالان است. متخصص مغز و اعصاب پزشکی است که متخصص مشکلات مغز و سیستم عصبی مرکزی است.
علاوه بر درخواست سابقه پزشکی دقیق از بیمار و انجام معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است آزمایشهای شرح داده شده در زیر را توصیه کند. این آزمایشها به یافتن و گاهی تعیین نوع یا درجه تومور مغزی کمک میکند.
به طور کلی، تشخیص تومور مغزی معمولاً با تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) آغاز میشود. هنگامیکه MRI نشان میدهد که توموری در مغز وجود دارد، رایجترین روش برای تعیین نوع تومور مغزی این است که نتایج یک نمونه از بافت را پس از بیوپسی یا جراحی بررسی کنیم. این آزمایشها و روشها در زیر با جزئیات بیشتری شرح داده شده است.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
MRI از میدانهای مغناطیسی و نه اشعه ایکس برای تولید تصاویر دقیق از بدن استفاده میکند. با MRI میتوان اندازه تومور را اندازه گیری کرد. قبل از اسکن، رنگ مخصوصی به نام ماده حاجب به بیمار داده میشود تا تصویر واضحتری ایجاد شود. این رنگ را میتوان به رگ بیمار تزریق کرد یا به صورت قرص یا مایع به منظور بلعیدن به بیمار داد. MRI تصاویر دقیقتری نسبت به سی تی اسکن ایجاد میکند و روش توصیه شده برای تشخیص تومور مغزی است. MRI بسته به نوع تومور مشکوک و احتمال گسترش آن در CNS ممکن است مربوط به مغز، نخاع یا هر دو باشد. MRI انواع مختلفی دارد. نتایج یک معاینه عصبی که توسط متخصص داخلی یا متخصص مغز و اعصاب انجام میشود، به تعیین نوع MRI کمک میکند.
MRI تقویت شده با گادولینیوم داخل وریدی (IV): معمولاً برای کمک به ایجاد تصویر واضحتر از تومور مغزی استفاده میشود. این روش به این صورت است که ابتدا یک بیمار MRI منظم انجام میدهد و پس از آن نوع خاصی از ماده حاجب به نام گادولینیوم از طریق IV تزریق میشود. سپس، MRI دوم انجام میشود تا یک سری عکس دیگر با استفاده از رنگ دریافت شود.
یک تکنیک MRI به نام “تصویربرداری با وزن منتشر شده”، به نشان دادن ساختار سلولی مغز کمک میکند. تکنیک دیگری به نام “تصویربرداری پرفیوژن” نشان میدهد که چقدر خون به تومور میرسد. این روشها ممکن است به پزشکان در پیش بینی نحوه عملکرد خوب درمان کمک کند.
MRI ستون فقرات ممکن است برای تشخیص تومور در ستون فقرات یا نزدیک آن استفاده شود.
MRI عملکردی (fMRI): اطلاعاتی در مورد مکان و مناطق خاصی از مغز که مسئول حرکت و گفتار عضلات هستند، ارائه میدهد. در طول معاینه fMRI، از بیمار خواسته میشود تا کارهای خاصی را انجام دهد که باعث تغییراتی در مغز میشود و در تصویر fMRI قابل مشاهده است. این آزمایش برای کمک به برنامهریزی جراحی استفاده میشود، بنابراین جراح میتواند در حین برداشتن تومور از آسیب به قسمتهای عملکردی مغز جلوگیری کند.
طیف سنجی رزونانس مغناطیسی (MRS): یک آزمایش با استفاده از MRI است که اطلاعاتی در مورد ترکیب شیمیایی مغز ارائه میدهد. این میتواند تفاوت بین بافت مرده ناشی از پرتودرمانیهای قبلی و سلولهای جدید تومور در مغز را تشخیص دهد.
نمونه برداری، بیوپسی، برداشتن تومور برای تشخیص نهایی:
در این روش معمولاً نمونهای از بافت تومور مورد نیاز است. بیوپسی برداشتن مقدار کمی از بافت برای معاینه زیر میکروسکوپ است و تنها راه قطعی تشخیص تومور مغزی است. سپس یک آسیب شناس نمونه (ها) را تجزیه و تحلیل میکند. آسیب شناس، پزشکی است که در تفسیر آزمایشات آزمایشگاهی و ارزیابی سلولها، بافتها و اندامها برای تشخیص بیماری تخصص دارد. بیوپسی میتواند به عنوان بخشی از عمل جراحی برای برداشتن کل تومور انجام شود. یا اگر برداشتن کامل تومور به دلیل محل یا سلامت بیمار امکان پذیر نباشد، ممکن است عمل جراحی به صورت جداگانه انجام شود.
تیم مراقبتهای بهداشتی شما همچنین ممکن است آزمایشهای دیگری را برای کمک به تشخیص یا تعیین نحوه عملکرد درمان توصیه کند. همه آزمونهای ذکر شده در زیر برای هر فردی استفاده نمیشود.
سی تی اسکن
سی تی اسکن با استفاده از اشعه ایکس که از زوایای مختلف، از داخل بدن عکس میگیرد. رایانه این تصاویر را به صورت یک تصویر دقیق و سه بعدی ترکیب میکند که هرگونه ناهنجاری یا تومور را نشان میدهد. سی تی اسکن میتواند به یافتن خونریزی و بزرگ شدن فضاهای پر از مایع در مغز موسوم به بطن کمک کند. تغییرات در استخوان جمجمه نیز در سی تی اسکن قابل مشاهده است و میتوان از آن برای اندازه گیری اندازه تومور استفاده کرد. در صورتی که بیمار نتواند MRI انجام دهد، مانند این که فرد دارای ضربان ساز قلب باشد، ممکن است از سی تی اسکن استفاده شود. گاهی اوقات، یک ماده کنتراست قبل از اسکن به فرد داده میشود تا جزئیات بهتری روی تصویر ارائه دهد. این رنگ را میتوان به رگ بیمار تزریق کرد یا به صورت قرص یا مایع به منظور بلعیدن به بیمار داده شود.
توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) یا PET-CT اسکن
در ابتدا اسکن PET برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد تومور در حالی که بیمار تحت درمان است استفاده میشود. اما اگر تومور پس از درمان مجدداً عود کند، ممکن است مورد استفاده قرار گیرد. اسکن PET معمولاً با سی تی اسکن، که PET-CT scan نامیده میشود، ترکیب میشود. با این حال، ممکن است بشنوید که پزشک شما به این روش فقط به عنوان اسکن PET اشاره کرده است. اسکن PET راهی برای ایجاد تصاویر از اندامها و بافتهای داخل بدن با استفاده از مواد مختلف مانند قندها یا پروتئینها است. مقدار کمی ماده رادیواکتیو به بدن بیمار تزریق میشود. این ماده توسط سلولهایی که به طور فعال تقسیم میشوند، جذب میشود. ازآنجاکه احتمال بیشتری وجود دارد که سلولهای توموری به طور فعال تقسیم شوند، بیشتر مواد رادیواکتیو را جذب میکنند. اسکنر سپس این ماده را تشخیص میدهد تا تصاویری از داخل بدن تولید کند.
آنژیوگرافی مغز
Cerebral arteriogram که آنژیوگرافی مغزی نیز نامیده میشود. آنژیوگرافی مغزی یک تصویر اشعه ایکس یا مجموعهای از تصاویر اشعه ایکس از سر است که شریانهای مغز را نشان میدهد. این روش پس از تزریق رنگ مخصوصی به نام ماده حاجب به عروق اصلی سر بیمار، به کمک اشعه ایکس گرفته میشود.
پونکسیون کمری (Lumbar puncture or spinal tap )
سوراخ کمری روشی است که در آن از سوزن برای گرفتن نمونهای از مایع مغزی نخاعی (CSF) برای جستجوی سلولهای توموری، خون یا نشانگرهای تومور استفاده میشود. نشانگرهای توموری یا نشانگرهای زیستی موادی هستند که در مقادیر بیشتر از حد طبیعی در خون، ادرار، مایع نخاعی، پلاسما یا سایر مایعات بدن افراد مبتلا به انواع خاصی از تومورها یافت میشوند. به طور معمول، بی حسی موضعی برای بی حس کردن کمر بیمار قبل از عمل تجویز میشود.
میلوگرام
پزشک ممکن است برای تشخیص اینکه آیا تومور به مایع نخاعی، سایر قسمتهای مغز یا نخاع گسترش یافته است، میلوگرام را توصیه کند. در میلوگرام از رنگ تزریق شده به CSF که نخاع را احاطه کرده است استفاده میشود. این رنگ در اشعه ایکس نشان داده میشود و میتواند طناب نخاعی را واضحتر نمایش دهد تا به پزشک در جستجوی تومور کمک کند. این به ندرت انجام میشود، پونکسیون کمری رایجتر است.
نظرات کاربران