جراحی کم تهاجمی ستون فقرات (minimally invasive spine surgery) توسط یک تکنولوژی پیشرفته و منحصر به فرد انجام می‌گیرد که با استفاده از این روش می‌توان اختلالات مختلف ستون فقرات درمان شود. بیماری‌هایی مانند دیسک دژنراتیو، فتق دیسک، اسکولیوز و تنگی کانال نخاعی از جمله عارضه‌هایی هستند که به روش جراحی غیرتهاجمی قابل درمان هستند. غیرتهاجمی بودن این جراحی از این جهت است که هیچ گونه برش بزرگی در جراحی غیرتهاجمی ایجاد نشده و در این راستا آسیبی نیز به عضلات اطراف ستون فقرات وارد نمی‌شود. همین امر سبب می‌شود که بعد از جراحی غیرتهاجمی فرد درد کمتری را تجربه کند و دوره نقاهت کوتاه‌تری داشته باشد.
جراحی کم تهاجمی ستون فقرات (MISS) با هدف تثبیت مهرهها و مفاصل نخاعی ستون فقرات و یا کاهش فشار روی اعصاب نخاعی انجام می‌گیرد.
نحوه انجام جراحی کم تهاجمی ستون فقرات
جراحی کم تهاجمی ستون فقرات به این صورت است که جراح برشی کوچک در پشت بیمار ایجاد می‌کند و سپس رتراکتور لوله‌ای را از پوست و بافت نرم عبور می‌دهد و به ستون فقرات می‌رساند. رتراکتور لوله‌ای عضلات را زمان عمل باز و ثابت نگه خواهد داشت. جراح وسایل کوچکی را از درون رتراکتور توخالی به ستون فقرات عبور می‌دهد، استخوان یا ماده دیسک جدا شده را نیز از راه رتراکتور خارج و به همین طریق وسایل لازم برای فیوژن، مانند میله یا پیچ، را از راه رتراکتور وارد می‌کند. در بعضی از جراحی‌ها به بیش از یک رتراکتور نیاز است. جراح می‌تواند محل برش و ورود رتراکتور را تحت فلوئوروسکوپی (تصویربرداری رادیوگرافی زنده) انجام دهد. همچنین جراح می‌تواند از میکروسکوپ استفاده نماید تا تصاویر بزرگ‌تر دیده شود. در آخر نیز جراح رتراکتور را از بدن خارج کرده و عضله‌ها به محل اصلی خود برمی‌گردند. به این شکل آسیب‌دیدگی عضلات کمتر از آسیب جراحی باز خواهد بود. این جراحی عموماً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود.
انواع جراحی های کم تهاجمی ستون فقرات
از رایج‌ترین تکنیک‌های جراحی ستون فقرات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تزریق مفصلی فاست
- تزریق اپیدورال استروئید
- تزریق ترنسفورمینال
- رادیو فرکوئنسی
- جراحی بسته با لیزر
- اوزون تراپی
- دیسککتومی ستون فقرات
- دکمپرشن ستون فقرات
- فیوژن ستون فقرات
- تزریق سیمان
دیسککتومی
زمانی که حلقه الاستیک ناقص و ضعیف شود، بافت نرم داخلی آن بیرون می‌زند، مواد دیسک آسیب دیده بر عصب فشار وارد کرده و می‌تواند منجر به درد در بیمار شود. در صورتی که برای ترمیم یا برداشتن دیسک پاره شده جراحی نیاز باشد، می‌توان این کار را با جراحی کم تهاجمی ستون فقرات و با استفاده از لوله دیلایتور، میکروسکوپ یا آندوسکوپ انجام دهید.
دکمپرشن ستون فقرات
به حذف فشار از روی نخاع دکمپرشن می‌گویند. تنگی کانال نخاعی می‌تواند منجر به فشار بر روی اعصاب شود و علائمی مانند درد، بی حسی و ضعف عضلانی ایجاد کند. اگر بیمار نیاز به جراحی داشته باشد می‌توان استخوان و بافت‌های نرمی که عصب را تحت فشار گذاشته‌اند با روش کم تهاجمی و با استفاده از لوله دیلایتور و میکروسکوپ یا آندوسکوپ، برداشت. از شایع‌ترین روش‌های دکمپرشن، لامینکتومی و فورامینوتومی می‌باشد.
جراحی کم تهاجمی فیوژن
جراحی کم تهاجمی فیوژن داخل تنه‌ای ستون فقرات کمری MIS TLIF یک روش کم تهاجمی می‌باشد که در بیماران مبتلا به درد مقاوم و مکرر پایین کمر، همراه با لغزش مُهره، بیماری دیسک دژنراتیو و عود دیسک کمر انجام می‌گیرد.
روش TLIF در بیماران مبتلا به درد ناحیه پایین کمر ناشی از بی ثباتی بعد از عمل لامینکتومی، آسیب‌های نخاعی یا برای درمان پسودوآرتروز انجام می‌شود.
بیماری هایی که توسط جراحی کم تهاجمی درمان می‌شود؟
- ناهنجاری‌های ستون فقرات مانند اسکولیوز
- تومورهای ستون فقرات
- بیماری دیسک دژنراتیو
- تنگی کانال نخاع کمری
- عفونت‌های نخاعی
- بی ثباتی ستون فقرات
- شکستگی مهره‌ای
- پارگی دیسک
مزایای جراحی کم تهاجمی ستون فقرات
جراحی کم تهاجمی ستون فقرات آسیب عضلات و بافت نرم را کاهش می‌دهد، مزایای این جراحی شامل :
- از دست دادن خون کمتر
- محل برش کمتر بر روی پوست نسبت به جراحی باز(به اندازه 2 سانتی‌متر)
- کاهش ریسک آسیب به عضله
- کاهش خطر ابتلا به عفونت و درد پس از عمل
- بهبود سریع تر بعد از جراحی
- توان‌بخشی کمر بعد از جراحی
- کاهش وابستگی به داروهای مسکن بعد از عمل جراحی
- به علت بیهوشی موضعی برای جراحی کم تهاجمی، خطر کمتری برای واکنش نامطلوب نسبت به بیهوشی عمومی در این جراحی وجود دارد.
عوارض این روش جراحی
- احتمال واکنش نامطلوب به بیهوشی
- از دست دادن خون در طی مراحل جراحی
- عفونت‌های موضعی، علیرغم کوچک بودن سطح برش
- احتمال کمی وجود دارد که جراحی کم تهاجمی اولیه را نتوان کامل کرد و نیاز به یک جراحی دوم یا جراحی کاملا باز باشد.
- درد در محل پیوند استخوان: درصد اندکی از بیماران درد در ناحیه پیوند استخوان را تجربه خواهند کرد.
- علائم اولیه برخی از بیماران عود می‌کند.
- مفصل کاذب: در این حالت استخوان کافی شکل نمی‌گیرد و لازم است که جراحی ثانویه برای دستیبابی به فیوژن یکپارچه و برای به خوبی به هم جوش خوردن مهرهها انجام شود. استعمال دخانیات می‌تواند احتمال ایجاد مفصل کاذب را افزایش دهد.
- احتمال آسیب دیدن عصب‌ها یا رگ‌ها حین جراحی وجود دارد. احتمال این عوارض بسیار نادر است.
- لخته شدن خون در پاها، یکی از عوارض نادر پس از جراحی کم‌تهاجمی ستون فقرات است. اگر لخته جدا شود و به سمت ریه‌ها حرکت کند، زندگی بیمار به خطر می‌افتد.
مراقبت های پس از جراحی کم تهاجمی ستون فقرات
دوره بهبود بسته به سن، سلامت عمومی بیمار و نوع جراحی برای هر عمل متفاوت است.
- بیمار به چند هفته استراحت نیاز دارند تا دوباره تمام فعالیت های عادی را شروع کنند.
- درمان با فیزیوتراپی 2-6 هفته پس از جراحی آغاز می‌شود.
- مراقبت از زخم و پانسمان ها
- خودداری از نشستن طولانی
- خودداری از انجام حرکات و ورزش های سنگین
- انجام حرکات ورزشی،تمرینات کششی و تقویتی بنا به نظرپزشک
- در صورت تجویز پزشک استفاده از کمربند یا بریس به مدت 2 هفته
نظرات کاربران