پارگی دیسک کمر شرایطی است که به آن فتق دیسک یا دیسک لغزیده نیز می‌گویند. در این حالت دیسک ضعیف یا پاره شده ، فشاری را بر روی اعصاب خارج شده از نخاع ایجاد می‌کند که باعث درد شدید می‌شود. بسیاری از افرادی که مبتلا به پارگی دیسک هستند این سؤال را دارند که آیا پارگی دیسک کمر با استراحت خوب می‌شود؟ در خصوص این سؤال باید عوامل زیادی را در نظر گرفت و وضعیت بیمار را به طور کامل بررسی کرد. در این بخش همراه ما باشید تا با جزئیات روند درمان پارگی دیسک آشنا شوید.
علت پارگی دیسک کمر چیست؟
دلایل مختلفی برای پارگی دیسک کمر وجود دارد. بلندکردن بارهای سنگین یا یک حرکت کنترل نشده اغلب می‌تواند باعث پارگی دیسک شود. همچنین دیسک کمر ممکن است در مواجهه با نیروهای ناگهانی مانند تصادفات رانندگی یا سقوط از ارتفاع پاره شود.
فاصله دیسک و اهمیت آن
ماده دیسک بین مهره‌ها وظایف مهمی دارد. دیسک بارهای وارده به کمر را برآورده می‌کند، قسمت بالایی بدن را صاف نگه می‌دارد و به کمر اجازه می‌دهد در همه جهات حرکت کند. در نتیجه پارگی، مواد دیسک و محتویات آن بیرون می‌آید و زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مواد بیرون‌زده دیسک به نخاع و ریشه‌های عصبی که در مجاورت یکدیگر هستند فشار می‌آورد و باعث کمردرد و پا درد می‌شود.
مواد دیسک از یک هسته داخلی آبکی به نام پالپوس و یک ساختار بیرونی سخت به نام فیبروز حلقوی تشکیل شده است. با افزایش سن، هسته پالپوس داخلی شروع به از دست دادن ساختار آبی خود می‌کند و ارتفاع فاصله دیسک که باید انعطاف‌پذیر باشد، کاهش می‌یابد. فاصله دیسک نمی‌تواند بارهایی را که در معرض آن است تحمل کند و با پارگی که در قسمت بیرونی دیسک ظاهر می‌شود شروع به خارج‌شدن می‌کند. این فرآیند معمولاً زمان زیادی می‌برد.
علائم پارگی دیسک کمر
کمردرد و پادرد اولین علائمی هستند که همراه با فشرده شدن ریشه عصبی در نزدیکی محل پارگی دیسک کمر در نتیجه بیرون آمدن مواد دیسک رخ می‌دهند.
کمردرد
معمولاً با حرکت و نشستن این درد افزایش می‌یابد. درد معمولاً در هنگام استراحت فروکش می‌کند.
درد پا
بسته به ریشه عصبی آسیب‌دیده، ممکن است دردی در سطوح مختلف ساق ایجاد شود. درد اغلب توسط بیماران به عنوان شوک الکتریکی نیز توصیف می‌شود.
بی‌حسی – ضعف پا
برخی از بیماران بی‌حسی و گزگز را تجربه می‌کنند. بسته به فشرده‌شدن ریشه ممکن است ضعف یا از دست دادن عملکرد در ساق پا دیده شود.
سندرم دم اسبی
مشکلات مثانه ممکن است به دلیل فشرده‌شدن آخرین قسمت نخاع رخ دهد و نیاز به درمان فوری دارد.
آیا پارگی دیسک کمر با استراحت خوب می‌شود؟
اصولاً همیشه این احتمال وجود دارد که علائم فتق دیسک به‌خودی‌خود بهبود یابند یا ناپدید شوند؛ زیرا هسته ژلاتینی به‌مرور زمان خشک و کوچک می‌شود. از آنجایی که همیشه این‌طور نیست، پزشک ، استراحت در بستر، دارو‌هایی با طبع گرم و مسکن زیاد (به شکل قرص، دم‌کرده یا شیاف) یا دارو‌های شل‌کننده عضلات را تجویز می‌کند تا فشار روی ریشه عصب از بین برود و تحرک قدیمی بازگردد.
اکثر فتق‌های کمر را می‌توان با روش‌های فیزیوتراپی غیرجراحی از بین برد. برای رفع اسپاسم عضلانی، کاهش ورم و درد می‌توان از شل‌کننده‌های عضلانی و مسکن‌های مختلف در درمان استفاده کرد. کاربردهای سرد-گرم، جریان‌های الکتریکی، تداخل خلأ، اولتراسوند، لیزر، میدان مغناطیسی از روش‌های فیزیوتراپی و توانبخشی هستند.
به این نکته توجه کنید که روش‌های نام‌برده در ادامه اغلب نقش مکمل دارند و مهم‌ترین مسئله در روند درمان پارگی دیسک کمر تشخیص پزشک معالج است.
تحریک عضلانی (IMS)
یکی از مهم‌ترین دلایلی که باعث افزایش درد در فتق دیسک می‌شود، اسپاسم عضلانی است. سوزن خشک یا تحریک عضلانی (IMS) ، روش درمانی مهم و مؤثری است که برای درمان درد ناشی از اسپاسم عضلانی استفاده می‌شود. استفاده از سوزن خشک نوعی درمان است که بر روی بافت‌های نرم و عضلات اعمال می‌شود تا سفتی عضلات را با طب سوزنی یا سوزن‌های استریل مخصوص توزیع کرده و به حالت عادی بازگرداند.نکته قابل توجه اینجاست که هیچ دارویی در سوزن‌ها نیست. طول سوزن ممکن است بسته به‌اندازه عضلات متفاوت باشد. سوزن‌هایی که در داخل ماهیچه‌ها قرار می‌گیرند با حرکت‌دادن به سمت چپ و راست عضلات سفت شده را نرم می‌کنند. با روش سوزن خشک که معمولاً یک کاربرد بدون درد است، می‌توان بدون نیاز به هیچ دارویی درد را تسکین داد.
درمان کایروپراکتیک
درمان کایروپراکتیک یکی از قدیمی‌ترین اشکال درمان است. در درمان کایروپراکتیک، تکنیک‌های دستی روی ستون فقرات یا مفاصلی که به دلایل مختلف ایجاد شده‌اند، اعمال می‌شود تا تحرک ستون فقرات و مفاصل بازیابی شود. درمان دستی بیشتر برای درد ستون فقرات، کمر و گردن استفاده می‌شود.
پرولوتراپی
پرولوتراپی روشی است که هدف آن درمان مفاصل، غضروف، رباط‌ها و عضلات با تزریق مخلوط مایع برای ترمیم و تقویت بافت‌ها است. این مخلوط به نواحی آسیب‌دیده و دردناک بدن، مفاصل و رباط‌ها تزریق می‌شود. پرولوتراپی با ایجاد یک اثر تحریک‌کننده التهاب مثبت و ترمیم این بافت‌ها را تضمین می‌کند.
روش‌های تزریقی مانند PRP، PRP و پرولوتراپی (proloPRP)، درمان عصبی، جریان خون ناحیه اعمال شده را افزایش می‌دهد و به آن ناحیه اجازه می‌دهد تا خود را ترمیم کند. پی آر پی (پلاسمای غنی از پلاکت) فرآیند جداسازی پلاسمای خون با فرآیند خاصی است و پس از گرفتن مقدار کمی خون از بدن فرد، آن را با تزریق به بدن بازمی‌گرداند. این روش‌ها روند بهبود طبیعی بدن را فعال می‌کنند. بسته به شرایط ناراحتی و شدت اسپاسم همراه، تزریق معمولاً در فواصل چندهفته‌ای انجام می‌شود.
تزریق نخاعی
درمان با سوزن نخاعی (تزریق نخاعی) برای کاهش درد و التیام فتق در مواردی مانند فتق کمر و گردن، تنگی کانال نخاعی اعمال می‌شود. با استفاده از مخلوط دارویی بین مهره‌ها، می‌توان بدون جراحی به کوچک‌شدن فتق دست‌یافت. پس از مداخله ممکن است 1-3 ساعت استراحت لازم باشد، نیازی به بستری‌شدن نیست.
دارو
دارو‌های به‌اصطلاح ضدالتهابی در درمان درد برای فتق دیسک استفاده می‌شود. دارو‌های ضدالتهاب دارو‌هایی هستند که علاوه بر اثر تسکین درد، دارای اثر ضدالتهابی و ضد احتقان نیز هستند. بین دارو‌های ضدالتهابی استروئیدی و غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و دیکلوفناک تمایز قائل شد. در بسیاری از موارد، پزشک مهارکننده‌های COX۲ و کورتیکواستروئید‌ها یا دارو‌های شل‌کننده عضلانی (شل‌کننده‌های عضلانی) را نیز تجویز می‌کند. در بیماری پیشرفته، آستانه درد را می‌توان با تجویز دارو‌های ضدافسردگی افزایش داد. در صورت درد شدید مزمن، می‌توان به بیمار مواد افیونی به صورت چسب درد داد. به طور کلی، درمان درد فقط باید تحت نظارت پزشکی انجام شود تا از عوارض جانبی جدی جلوگیری شود.
اگر درد با دارو‌های معمول قابل‌کنترل نباشد، انفیلتراسیون پریدورال (PDI) یا درمان پری رادیکولار (PRT) جایگزینی برای جراحی است. در اینجا دارو‌های مسکن، ضدالتهاب و تخریب بافت با دقت میلی‌متری تحت کنترل توموگرافی کامپیوتری به ریشه عصبی دردناک تزریق می‌شود.
فیزیوتراپی
در مرحله حاد، فیزیوتراپی در درجه اول برای تسکین درد است. به‌عنوان‌مثال، برای بسیاری از بیماران استراحت در تخت تجویز می‌شود، گاهی اوقات پا‌های خود را روی یک مکعب قرار می‌دهند تا ستون فقرات کمری را تسکین دهند. تمرینات فیزیوتراپی مانند موبیلیزاسیون دستی یا میز اسلینگ، الکتروتراپی با جریان‌های تحریک فرکانس پایین یا درمان با فرکانس بالا نیز به کاهش درد کمک می‌کنند.
پس از کاهش اولین علائم، پزشک فیزیوتراپی را تجویز می‌کند که در آن بیمار به طور فعال عضلات پشت و شکم خود را تقویت می‌کند. این کار باعث تسکین دیسک‌های بین مهره‌ای می‌شود. در آموزش ، افراد آسیب‌دیده نیز یاد می‌گیرند که چگونه در زندگی روزمره از کمر خود مراقبت کنند: از درازکشیدن صحیح تا بلندکردن بارهای سنگین به روشی که به‌راحتی از پشت انجام می‌شود.
چه چیزی برای کمردرد خوب است؟
علاوه بر درمان‌های دارویی، فیزیوتراپی و برنامه‌های توانبخشی برای فتق دیسک مفید هستند. استراحت نیز در تسکین درد فتق کمر مؤثر است. زمانی که درمان‌های لازم انجام شد و بیمار احساس بهتری کرد، حتماً باید تمریناتی برای تقویت ستون فقرات و عضلات انجام دهد. پیلاتس، یوگا، شنا از جمله ورزش‌هایی هستند که ستون فقرات را تقویت می‌کنند.
درمان جراحی پارگی دیسک کمر
اگر درد غیرقابل‌کنترل شود، علائم فلج ظاهر شود یا فرد موردنظر دیگر نتواند مثانه خود را کنترل کند، بستری‌شدن در بیمارستان ضروری است. این کار باید به صورت فوری انجام شود. در این موارد، فتق دیسک باید با جراحی برداشته شود. در نهایت همچنین برای جلوگیری از آسیب‌های جبران‌ناپذیر مانند مرگ ریشه‌های عصبی، روش‌های مختلفیروش‌های مختلفی انجام می‌شود به عنوان مثال :
روش‌های کم تهاجمی
روش‌های کم تهاجمی فقط برای فتق دیسک‌های ساده و نسبتاً جدید و فقط در بیمارانی که قبلاً جراحی دیسک نداشته‌اند انجام می‌شود. آن‌ها معمولاً به صورت سرپایی و تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شوند. یک لوله نازک با یک آندوسکوپ از طریق یک برش دو سانتی‌متری در پشت به ستون فقرات وارد می‌شود که باعث می‌شود ناحیه عمل روی مانیتور قابل‌مشاهده باشد. ابزار‌های اضافی را می‌توان از طریق فضای آزاد در لوله وارد کرد که جراح می‌تواند به طور کامل یا جزئی دیسک بین مهره‌ای را خارج کند. این روش حدود ۲۰ دقیقه طول می‌کشد.
ابلیشن دیسک بین مهره‌ای با لیزر
مشابه درمان کم تهاجمی، ابلیشن دیسک بین مهره‌ای با لیزر فقط برای حوادث ساده و اخیر مناسب است. فیبر نوری یک لیزر پزشکی YAG (ایتریوم -آلومینات-گارنت) علاوه بر مایع خنک‌کننده از طریق یک کانول دوجداره وارد می‌شود. موقعیت نوک کانولا با استفاده از توموگرافی کامپیوتری بررسی می‌شود. فلاش‌های کوتاه نور لیزر به طور خاص قسمت‌هایی از دیسک بین مهره‌ای را تبخیر می‌کند و در نتیجه حجم آن‌ها را کاهش می‌دهد. این عمل حدود نیم ساعت طول می‌کشد و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. بیمار می‌تواند در عرض یک روز بیمارستان را ترک کند.
کمونوکلئولیز
در طول کمونوکلئولیز، آنزیم کیموپاپاین به هسته ژلاتینی دیسک بین مهره‌ای جابه‌جا شده تزریق می‌شود تا آن را مایع کرده و سپس بتواند آن را بمکد. این روش تنها در صورتی قابل‌استفاده است که حلقه فیبری دیسک بین مهره‌ای آسیب‌دیده کاملاً سالم باشد. در غیر این صورت، آنزیم نسبتاً تهاجمی می‌تواند آسیب جدی به بافت اطراف وارد کند. از آنجایی که ارزیابی وضعیت حلقه فیبری دشوار است، کمونوکلئولیز به‌ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نوکلئوتومی از راه پوست
مانند کمونوکلئولیز، این روش شامل مکیدن هسته ژلاتینی است. با این حال، قبل از آن با استفاده از یک آنزیم به مایع تبدیل نمی‌شود، بلکه در اینجا از یک دستگاه مکش مخصوص استفاده می‌شود. جراح با استفاده از توموگراف کامپیوتری، ورود کانول لازم را کنترل می‌کند. تنها فتق دیسک بدون عارضه را می‌توان با این روش درمان کرد. عمل حدود ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.
جراحی باز معمولی
در موارد شدید، به‌عنوان‌مثال اگر چندین دیسک بین مهره‌ای تحت تأثیر قرار گرفته باشد یا بیماری برای مدت طولانی وجود داشته باشد، نیاز به عمل بزرگ‌تر تحت بیهوشی عمومی است. برای اینکه فتق دیسک برای درمان در دسترس باشد، جراح باید قسمت‌هایی از عضلات و احتمالاً قسمت‌هایی از بدن مهره‌ها را نیز بردارد. مانند تمام روش‌های جراحی مرسوم، اعصاب و رگ‌ها ممکن است آسیب ببینند، میدان جراحی ملتهب شود یا زخم‌های در حال تکثیر ایجاد شود که عمل دیگری را ضروری می‌کند. علاوه بر این، بیهوشی عمومی خطراتی را برای بیمار به همراه دارد؛ بنابراین با وجود درصد موفقیت بالا (تقریباً ۸۰%)، چنین درمانی فقط در مواقعی که نیاز فوری باشد انجام می‌شود.
دیسک بین مهره‌ای مصنوعی
دیسک مصنوعی یک گزینه جدید برای بیمارانی است که از بیماری‌های مزمن رنج می‌برند یا فتق دیسک‌های شدید در آن‌ها تشخیص‌داده‌شده است. ایمپلنت تیتانیوم جایگزین دیسک بین مهره‌ای می‌شود که فیبری و شکننده شده است. دیسک مصنوعی امکان حرکت چرخشی را فراهم می‌کند که حرکات طبیعی مهره‌ها را تقلید می‌کند. به طور متوسط، این عمل ۹۰ دقیقه طول می‌کشد. دیسک بین مهره‌ای مصنوعی عمدتاً در بیماران زیر ۶۰ سال استفاده می‌شود.
آیا فتق پاره شده بهبود می‌یابد؟
فتق دیسک در نتیجه سرریزشدن یا پارگی دیسک بین مهره‌ها از جایی که باید به دلیل عوارض مختلف باشد، رخ می‌دهد. دیسک‌های آسیب‌دیده به‌مرور زمان بهبود می‌یابند. درد ناشی از فتق نیز می‌تواند در عرض چند هفته از بین برود. در این مدت استراحت، استفاده از گرمای سرد یا گرم، فیزیوتراپی و درمان‌های توانبخشی همراه با داروها نیز به بهبودی کمک می‌کند.
اگر درمان‌های محافظه‌کارانه برای فتق دیسک یا آسیب‌دیده دیگر کافی نباشد، از جراحی دیسک به عنوان یک گزینه درمانی استفاده می‌شود. اکنون روش‌های جراحی ملایم برای این منظور در دسترس هستند. به‌عنوان‌مثال میکروسرجری یا آندوسکوپی. عمل باز پشت یا فیوژن ستون فقرات فقط در موارد استثنایی انجام می‌شود.
نظرات کاربران