جراحی تومور هیپوفیز چگونه انجام می‌شود؟

آدنوم هیپوفیز یک تومور خوش‌خیم است که از سلول‌های غده هیپوفیز، یک غده درون‌ریز، مسئول ترشح هورمون‌هایی است که عملکردهای متعدد بدن را تنظیم می‌کند. درمان تومور هیپوفیز اغلب، علائم به ترشح بیش از حد هورمون‌های فعال (آدنوم‌های ترشح‌کننده) یا آزاد نشدن آن‌ها در گردش خون (آدنوم‌های غیر ترشحی) بستگی دارد. در بسیاری از موارد، تومورهای هیپوفیز بدون علامت هستند و بیمار به وجود آنها مشکوک نیست، به‌طوری‌که اغلب به طور تصادفی تشخیص داده می‌شود. جراحی تومور هیپوفیز در اغلب موارد برای درمان لحاظ می‌شود.

درمان تومور هیپوفیز

درمان آدنوم هیپوفیز به طور ایده‌آل شامل همکاری متخصصان مختلف (متخصص غدد، جراح مغز و اعصاب و متخصص مغز و اعصاب) است و مشابه درمان سایر تومورها است:

1. دارودرمانی معمولاً در تومورهای دارای ترشح زیاد پرولاکتین یا هورمون رشد مؤثر است، اما در آنهایی که دارای ترشح بیش از حد ACTH هستند، مؤثر نیست.
2. رادیوتراپی
3. برداشتن تومور با جراحی

تشخیص زودهنگام آدنوم هیپوفیز کلید درمان موفقیت‌آمیز است. برخی از عوامل بر احتمال بهبودی و گزینه‌های درمانی که می‌توان اتخاذ کرد تأثیر می‌گذارد. به‌طورکلی احتمال بهبودی به نوع تومور و اینکه آیا به سایر نواحی سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) یا به سایر نقاط بدن گسترش‌یافته است یا خیر بستگی دارد.

گزینه‌های درمانی برای آدنوم هیپوفیز به عوامل زیر بستگی دارد:

• سن بیمار و شرایط عمومی سلامت
• نوع و اندازه آدنوم هیپوفیز
• این که آیا تومور یک آدنوم فعال است که هورمون ترشح می‌کند یا نه
• اگر تومور به دلیل شکایات موضعی یا علائم دیگر باشد.
• اگر سرطان به ساختارهای اطراف مجاور غده هیپوفیز یا سایر قسمت‌های بدن گسترش‌یافته باشد.
• اگر آدنوم هیپوفیز برای مدت کوتاهی تشخیص‌داده‌شده باشد یا تمایل به عود داشته باشد.

جراحی تومور هیپوفیز

درمان آدنوم هیپوفیز بزرگ معمولاً شامل جراحی تومور هیپوفیز است. جراحی معمولاً زمانی ضروری است که آدنوم هیپوفیز ساختارهای مجاور را فشرده کند یا بیش از حد شفاف باشد. موفقیت جراحی به نوع تومور، محل و اندازه آن و تهاجمی بودن یا نبودن بافت‌های اطراف بستگی دارد. درمان جراحی امکان احتمال بهبودی مثبت و بهبودی کامل را در اکثر بیماران فراهم می‌کند.

جراحی به حذف کامل آدنوم هیپوفیز اجازه می‌دهد و عمدتاً شامل دو تکنیک است:

جراحی تومور هیپوفیز با رویکرد ترانس فنوئیدال :

محلی سازی هیپوفیز امکان مداخله ترانس فنوئیدی را فراهم می‌کند، جایی که جراح از آندوسکوپ برای دسترسی به استخوان اسفنوئید، عبور از حفره بینی یا زیر لب فوقانی استفاده می‌کند. این روش کم تهاجمی است، برش خارجی را شامل نمی‌شود و عوارض و زمان بستری را به حداقل می‌رساند. بااین‌حال، جراحی ترانس فنوئیدال امکان درمان تنها آدنوم‌های کوچک (میکروآدنوم) و با درجه تهاجمی کم را فراهم می‌کند.

جراحی تومور هیپوفیز با روش ترانس کرانیال (کرانیوتومی) :

برخی از ماکروآدنوم‌ها به داخل حفره مغز گسترش می‌یابند و ممکن است برای دسترسی به تومور نیاز به باز کردن جمجمه از طریق یک برش در پوست سر داشته باشند. اغلب، این روش با درمان دارویی و پرتودرمانی بعد از عمل همراه است.

رادیوتراپی

برخی از آدنوم‌های هیپوفیز را نمی‌توان با جراحی برداشت، زیرا به‌راحتی قابل‌دسترسی نیستند، درحالی‌که برخی دیگر ممکن است نسبت به درمان دارویی مقاوم باشند. پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی استفاده می‌کند که به طور انتخابی بر تومور هدف تأثیر می‌گذارد (معمولاً، ساختارهای اطراف مغز تنها کسری از تابش را دریافت می‌کنند). از جمله روش‌های مختلف رادیوتراپی معمولی و استریوتاکسیک (گاما نایف) را ذکر می‌کنیم.

پرتودرمانی می‌تواند در کنترل رشد آدنوم هیپوفیز یا در تخریب سلول‌های تومور باقی‌مانده (پرتودرمانی بعد از عمل) مؤثر باشد. بااین‌حال، پرتودرمانی در برخی موارد می‌تواند منجر به نارسایی هیپوفیز شود که معمولاً چندین سال پس از درمان رخ می‌دهد و نیاز به درمان جایگزینی هورمونی دارد.