بررسی انواع تومورهای نخاعی خوش خیم و بدخیم، علائم و درمان

برخی از این تومورها خوش خیم و برخی دیگر بد خیم و سرطانی هستند. تومور به یک توده ی غیر طبیعی گفته می شود. در توموهای نخاعی، این توده ها از بافت درون نخاع یا ستون نخاع شکل می گیرد.  وقتی چیزی غیر طبیعی در بدن باشد. به طور غیر قابل رشد می کند و تکثیر می شود و آن قسمت هایی که باید این فرایند را کنترل کنند توانایی خود را از دست می دهند. نکته ی دیگر این است که، تومورها یا به طور کل سرطان ها، از محلی که شروع می شوند، نامگذاری می شوند.
در این مقاله با دانستن علل، علائم، انواع و درمان تومورهای نخاعی، آگاهی خود را نسبت به این بیماری افزایش دهید. با ما همراه باشید.

دسته بندی تومورها با توجه به منشا آن

تومورهای نخاعی اولیه

تومورهای اولیه ستون فقرات آنهایی هستند که از ستون فقرات سرچشمه می گیرند. افراد کمی دچار آن می شوند؛ به طور معمول خوش خیم (غیرسرطانی) هستند و درصد کمی از تومورهای ستون فقرات را نشان می دهند. تومورهای بدخیم نیز ممکن است از ستون فقرات سرچشمه بگیرند ، اما بیشتر اوقات از قسمت های دیگر بدن به ستون فقرات گسترش می یابند.

تومورهای نخاعی ثانویه

تومورهای متاستاتیک ستون فقرات ، آنهایی هستند که از سایر مناطق بدن به ستون فقرات گسترش یافته اند. اگر تومور قادر به گسترش باشد ، این معمولاً به معنای بدخیم بودن آن است. بین 30 تا 70 درصد بیماران سرطانی در طول بیماری خود به سرطان متاستاتیک ستون فقرات مبتلا می شوند. سرطان ریه ، پروستات و پستان سه سرطان شایع هستند که تمایل دارند به ستون فقرات گسترش پیدا کنند.

تومورهای ستون فقرات در کجا تشکیل می شوند؟

ستون فقرات یک مکان واحد نیست بلکه چندین قسمت از بدن را، شامل می شود. بافت تومور از انواع مختلف بافت، که در تمام طول کمر و گردن و لگن قرار دارد، ساخته می شود. تقریباً تومور در هر نوع بافتی ایجاد می شود. برخی از بافتهایی که با شروع لایه های خارجی ستون فقرات، تومور و سرطان در ستون فقرات را، ایجاد می کنند؛ عبارت اند از:

• استخوان هایی از جمله داخل مغز استخوان، که مهره های نخاعی را تشکیل می دهند.
• غضروف هایی که از مفاصل مهره ها محافظت می کنند.
• دیسک های نخاعی که فضای بین مهره ها را بالشتک می کنند.
• رگهای خونی که مواد مغذی ستون فقرات را تأمین می کنند.
• اعصاب محیطی که از مهره ها خارج می شوند.
• ماده دورا ، ماده پیا و ماده عنکبوتیه، سه لایه غشایی که نخاع را محصور می کنند.

تومورهای نخاعی که در محل نخاع به وجود می آیند

بر اساس محل تومور در ارتباط با نخاع ، تومورهای نخاعی به سه گروه تقسیم می شوند:

1. گروه اول تومورهای خارج از رحم هستند. در داخل ستون فقرات تشکیل می شوند و مهره ها را درگیر می کنند. اما به طور معمول بر نخاع تأثیر نمی گذارد. آنها اغلب در فضای اپیدورال واقع شده اند ، یعنی ناحیه اطراف غشای خارجی دورا که از نخاع محافظت می کند. همچنین به عنوان تومورهای اپیدورال شناخته می شوند.
2. تومورهای داخل رحمی که گاهی نخاع را درگیر می کنند.
3. دسته ی آخر، تومورهای داخل حفره ای نام دارند. این نوع تومور نیز، تومورهای داخل رحمی هستند که در داخل نخاع رشد می کنند.

انواع تومور ستون فقرات بر اساس میزان پرخاشگری

• برخی از آنها تومورهای بدخیم از نوع سرطانی هستند؛ و می توانند به مناطق دیگر بدن، گسترش پیدا کنند.
• برخی دیگر، تومورهای خوش خیم هستند. به این معنی که تهاجمی نیستند و گسترش نمی یابند؛ اما به معنی بی خطر بودن آن ها نیست.
• برخی نیز، شبیه تومور می باشند اما در واقع، کیست ، پلاک یا توده های مشابه می باشند.

تومورهای بدخیم (سرطان نخاع) ستون فقرات

بیشتر سرطان نخاع در داخل ستون فقرات رخ می دهد و معمولاً بر نخاع تأثیر نمی گذارد. برخی از این سرطان ها که ستون فقرات را، درگیر می کنند؛ عبارتند از:

استئو سارکوما

نوعی سرطان استخوان است که از ستون فقرات نشأت می گیرد. اما بیشتر در استخوان های ران و ساق پا دیده می شود.

کندروسارکوما

توموری که از سلولهای غضروفی اطراف استخوان بوجود می آید. اگرچه در ستون فقرات شایع نیست، اما گاهی اوقات می تواند به عنوان یک سرطان اولیه در استخوان های تشکیل دهنده ستون فقرات ایجاد شود.

مولتیپل میلوما

سرطانی که سلولهای پلاسمای خون را تحت تأثیر قرار می دهد. در این نوع، سلولهای آسیب دیده در مغز استخوان و لایه خارجی استخوان، در ستون فقرات جمع می شوند.

لنفوم

گروهی از سرطان ها که سلول های سیستم ایمنی بدن تحت عنوان لنفوسیت ها را، تحت تأثیر قرار می دهند. در ستون فقرات به عنوان یک تومور اولیه ایجاد می شوند، اما بیشتر اوقات در جاهای دیگر نیز، ایجاد می شود و به ستون فقرات گسترش می یابد.

ورم کوردوما

یک تومور بدخیم استخوانی است که می تواند در هر نقطه از طول ستون فقرات ایجاد شود ، با این حال بیشتر در استخوان خاجی (استخوانی در پایه ستون فقرات) دیده می شود.

سارکوم یوینگ

سرطانی که می تواند بر استخوان و بافت نرم اطراف آن تأثیر بگذارد. این سرطان در بزرگسالان نادر است و حدود 1 درصد از سرطانهای دوران کودکی را نشان می دهد.

تومورهای خوش خیم نخاعی

در اکثر موارد تومورهای ستون فقرات خوش خیم هستند. اما تومورهای خوش خیم نخاعی هم، وقتی خیلی بزرگ شوند، به بافتهای نخاع یا سایر ساختارها فشار وارد کنند؛ در نتیجه مشکلات جدی ایجاد می شود. تومورهای خوش خیم نخاعی عبارت اند از:

1- تومورهای خوش خیم اپیدورال

• همانژیوم: رشدی است که از بافتهای رگهای خونی داخل ستون فقرات تشکیل می شود. این تومورها به خصوص در نوزادان بیشتر در سطح پوست دیده می شوند ، اما ممکن است اندام های داخلی را نیز تحت تأثیر قرار دهند.
• استئوئید استئوما: یک تومور کوچک در استخوان که بیشتر در کودکان و بزرگسالان مشاهده می شود.
• استئوبلاستوما: مشابه استئوئید استئوما اما معمولاً بزرگتر و پرخاشگرتر است.
• استئوکندروما: رشد بیش از حد غضروف و استخوان که معمولاً در انتهای استخوان نزدیک صفحه رشد اتفاق می افتد.
• تومور سلول غول پیکر (GCT): توموری است که به دلیل نوع آن در زیر میکروسکوپ نامگذاری شده است. این سلول معمولاً شامل سلولهای “غول پیکر” با چندین هسته است که به صورت چند سلول در هم ادغام می شوند. GCT در ستون فقرات به طور معمول بر استخوان های مهره ها تأثیر می گذارد.

2- تومورهای خوش خیم داخل رحمی

• مننژیوم: توموری که بیشتر در مغز دیده می شود، اما در پوشش نخاع نیز تأثیر می گذارد.
• تومورهای غلاف عصبی مانند شوانوموما و نوروفیبروما که در ریشه های عصبی محیطی خارج از ستون فقرات ایجاد می شوند.
• گلیوما: توموری که از سلولهای گلیایی رشد می کند و از عملکرد مغز و نخاع پشتیبانی می کنند. 

 انواع متداول گلیوم ها عبارتند از:

1. Ependymoma و subependymoma: تومورهایی که در پوشش مجاری مغز و نخاع ایجاد می شوند. آنها گاهی اوقات جریان مایع نخاعی مغزی را مسدود می کنند ، که باعث افزایش فشار در مغز می شود.
2. آستروسیتوما: شایع ترین تومور نخاع در کودکان ، که می تواند بدخیم یا خوش خیم باشد.
3. همانژیوبلاستوما: توموری است که از رگهای خونی متصل به سیستم عصبی مرکزی ، از جمله مغز و نخاع ناشی می شود.

3- کیست های نخاعی و توده های توموری

• گرانولوم ائوزینوفیلیک : ضایعات خوش خیم، که بر استخوان ها تأثیر می گذارد و ممکن است باعث سقوط مهره ها شود. در بزرگسالان نادر است .
• لیپوماتوز اپیدورال : رشد بیش از حد چربی در داخل فضای اپیدورال.
• کیست سینوویال : کیسه ای مملو از مایعات که به طور معمول در ستون فقرات کمر، در اطراف مفاصل مهره ای شکل می گیرد.
• کیست عنکبوتیه : این نیز، کیسه ای مملو از مایعات است که باعث جدا شدن غشای پوشاننده نخاع میشود.
• کیست استخوان آنوریسم : ضایعه ای مملو از مایعات که در درجه اول کودکان را درگیر می کند و سومین تومور خوش خیم استخوان است.
• کیست های اپیدرموئید و درموئید : رشد توخالی متشکل از عناصر پوستی که در کانال نخاع به وجود می آیند.
• سرنگومیلیا : کیستی در داخل نخاع است که عملکردی مانند تومور دارد؛ اما معمولاً خوش خیم است.
• مولتیپل اسکلروزیس (MS) : پلاک هایی که  گاهی اوقات می توانند علائم مشابه تومورهای ستون فقرات را ایجاد می کنند.
• میلیت عرضی : نوعی بیماری التهابی که در نخاع ضایعاتی را به وجود می آورد. علائمی که از خود بروز می دهد مانند علائم تومورهای نخاعی می باشد. 

علائم تومورهای نخاعی

علائم سرطان نخاع و تومورهای ستون فقرات  بسته به نوع تومور و محل آن متفاوت می باشد. درد در گردن و کمر ، رایج ترین علائم تومورهای ستون فقرات هستند. درد می تواند مربوط به فشار آوردن تومور به اعصاب یا نخاع باشد. یا در اثر تغییر در ترازبندی ستون فقرات  که ناشی از تومور است، به وجود می آید. سایر علائم شامل موارد زیر می شود:

• مشکلات روده و مثانه: به دلیل فشرده سازی اعصابی که احساس و عملکرد این اندام ها را فراهم می کند.
• بی حسی ، گزگز و ضعف عضلانی
• مشکل در راه رفتن.
• فلج شدن.
• اگر تومور به اندازه ای بزرگ شود، تا بتواند ستون فقرات را تغییر دهد ، باعث اسکولیوز ، کیفوز و تغییر شکل های مشابه نیز، می شود.

تشخیص تومورهای نخاعی 

وقتی تومور در هرجای ستون فقرات یافت می شود ، اولین قدم تعیین اولیه یا متاستاتیک بودن تومور است. پزشک آزمایش های مختلفی را برای بررسی ستون فقرات و همچنین سایر اندام ها و سیستم های اصلی که ممکن است در آنها سرطان ایجاد شود ، تجویز می کند. این آزمایشات و سایر روش های تشخیصی  شامل موارد زیر می باشد:

• سابقه پزشکی کامل بیمار
• معاینه ی جسمی
• معاینه ی عصبی ، از جمله ارزیابی درد و عملکرد
• اشعه ایکس
• ام آر آی و سی تی اسکن
• میلوگرافی
• اسکن استخوان
• توموگرافی انتشار پوزیترون (اسکن PET)

گاهی اوقات برای تأیید نوع دقیق تومور ، نمونه برداری لازم می باشد ، به خصوص اگر تومور اولیه باشد. بیوپسی در برخی موارد نیاز به جراحی پیدا می کند ، اما در سایر موارد، از سوزن برای رسیدن به تومور و استخراج نمونه استفاده می شود.

روش های درمانی انواع تومورهای نخاعی 

درمان سرطان نخاع و تومورهای ستون فقرات بر اساس نوع تومور ، پرخاشگری و بسیاری از عوامل دیگر متفاوت خواهد بود. گزینه های درمانی برای بیمار شامل موارد زیر می باشد:

• شیمی درمانی
• پرتودرمانی
• برداشتن کامل یا جزئی تومور با جراحی
• استروئیدها برای کمک به تورم و کمردرد
• معمولا برخی تومورها و کیست های خوش خیم ستون فقرات در صورت عدم بروز علائم ، نیازی به درمان پیدا نمی کنند.