انواع کمردرد به‌قدری شایع است که از هر 10 نفر 8 نفر یک یا چند دوره کمردرد دارند. در بیشتر موارد، کمردرد به دلیل یک بیماری جدی یا مشکل جدی کمر نیست و ممکن است علت دقیق درد نیز مشخص نشود. برخی از انواع کمردرد دارای ریشه و علت مشخصی هستند که باید به آنها رسیدگی شود. در ادامه به بیان انواع کمردرد و نحوه کنترل یا درمان آنها می‌پردازیم.
آناتومی قسمت پایین کمر
نود درصد کمر دردها در قسمت پایین کمر ایجاد می‌شوند. به پایین کمر، ناحیه لومبوساکرال پشت نیز گفته می‌شود. قسمتی از پشت بین پایین دنده‌ها و بالای پاها است. سمت اعظم قسمت پایین کمر از ماهیچه‌هایی تشکیل شده است که به ستون فقرات می‌چسبند و آن را احاطه می‌کنند. ستون فقرات از استخوان‌های زیادی به نام مهره تشکیل شده است. مهره‌ها تقریباً دایره‌ای هستند و بین هر مهره یک دیسک قرار دارد. دیسک‌های بین مهره‌ها ترکیبی از یک‌لایه بیرونی فیبری قوی و یک مرکز نرم‌تر و ژل‌مانند است. دیسک‌ها به‌عنوان ضربه‌گیر عمل می‌کنند و به ستون فقرات اجازه می‌دهند تا انعطاف‌پذیر باشد.
کمر درد اختصاصی
کمردرد اختصاصی به‌خودی‌خود شامل انواع کم درد اختصاصی می‌شود. درواقع در این حالت یک عامل مخصوص باعث ایجاد کمردرد شده است و نیاز به درمان جدی دارد. عواملی چون تصادف، ضربه، دیسک کمر مزمن یا حاد و غیره می‌توانند باعث ایجاد این نوع کمردرد شوند. در این حالت باید به پزشک متخصص مراجعه شود تا با بررسی وضعیت کمر، بهترین گزینه درمانی را انتخاب کند. در این حالت ممکن است نیاز به جراحی دیسک کمر یا اقدام برای ترمیم دیسک کمر نیز صورت بگیرد.
کمردرد غیراختصاصی
یکی از شایع‌ترین انواع کمردرد، نوع خیر اختصاصی آن است. اکثر موارد کمردرد با شروع ناگهانی(حاد)، به‌عنوان غیراختصاصی طبقه‌بندی می‌شوند. این نوعی از کمردرد است که بیشتر افراد در مقطعی از زندگی خود دچار آن خواهند شد. نام این کمردرد را غیراختصاصی گذاشته‌اند چراکه معمولاً مشخص نیست که واقعاً چه چیزی باعث درد می‌شود. به‌عبارت‌دیگر، هیچ مشکل یا بیماری خاصی وجود ندارد که بتوان آن را علت درد تشخیص داد. شدت درد می‌تواند از خفیف تا شدید متفاوت باشد. تصور می‌شود که در برخی موارد علت ممکن است کشش بیش از حد (رگ‌به‌رگ شدن) رباط یا عضله باشد.
در موارد دیگر، علت ممکن است یک مشکل جزئی در دیسک بین دو استخوان ستون فقرات (مهره) یا یک مشکل جزئی با یک مفصل فاست کوچک بین دو مهره باشد. ممکن است مشکلات جزئی دیگری در ساختارها و بافت‌های کمر وجود داشته باشد که منجر به درد می‌شود. بااین‌حال، این علل درد با آزمایش غیرممکن است؛ بنابراین، معمولاً برای پزشک غیرممکن است که دقیقاً بگوید درد از کجا می‌آید یا دقیقاً چه چیزی باعث درد می‌شود.
کمردرد مداوم (مزمن)
کمردرد غیراختصاصی اگر بیش از شش هفته طول بکشد به‌عنوان مزمن طبقه‌بندی می‌شود. در برخی افراد ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول می‌کشد. علائم ممکن است ثابت باشد. بااین‌حال، الگوی معمول‌تر الگوی است که در آن علائم یک سیر نامنظم را دنبال می‌کنند. یعنی دوره‌های نسبتاً طولانی درد خفیف یا متوسط ممکن است با حملات درد شدیدتر قطع شود. درمان اولیه مشابه حملات ناگهانی (حاد) است. به این معنا که تاحدامکان فعال باشید. همچنین، مسکن‌ها می‌توانند کمک‌کننده باشند. علاوه بر مسکن‌های ، پزشک ممکن است دوره‌ای از داروهای ضدافسردگی را در گروه سه حلقه‌ای توصیه کند به‌عنوان‌مثال، آمی تریپتیلین. داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای، عملکردهای دیگری جدا از اثرشان بر افسردگی دارند. این داروها در انواع شرایط دردناک از جمله کمردرد استفاده می‌شوند.
درد ریشه عصبی که اغلب سیاتیک نامیده می‌شود
کمتر از 1 مورد از هر 20 مورد از کمردرد، درد ریشه عصبی است که به‌صورت حاد رخ می‌دهد. درد ریشه عصبی به این معنی است که عصبی که از نخاع (ریشه عصب) خارج می‌شود، تحریک شده یا تحت‌فشار قرار می‌گیرد. (بسیاری از مردم به این عصب به‌دام‌افتاده می‌گویند.) در طول مسیری که عصب قرار دارد احساس درد می‌کنید؛ بنابراین، شما معمولاً با درد در پا یا ساق پا نیز مواجه خواهید شد. درد در ساق یا پا اغلب بدتر از درد در پشت است.
تحریک یا فشار روی عصب همچنین ممکن است باعث سوزن‌سوزن شدن، بی‌حسی یا ضعف در بخشی از باسن، ساق یا پا شود. حدود 9 مورد از هر 10 مورد کمردرد ریشه عصبی به دلیل افتادگی دیسک است که اغلب به آن دیسک لغزش گفته می‌شود. دیسک در واقع نمی‌لغزد. اتفاقی که می‌افتد این است که بخشی از قسمت نرم داخلی دیسک از طریق ضعف در قسمت سخت بیرونی دیسک بیرون‌زده است. از دیگر شرایط کمتر شایع، فشار بر عصب است که علت درد ریشه عصب شود.
سندرم دم اسب
یکی از انواع کمردرد نادر است، اما اورژانسی است. سندرم دم اسب یک نوع خاص از مشکل ریشه عصبی است. این مورد یک اختلال نادر است که در آن اعصاب در انتهای نخاع تحت‌فشار قرار می‌گیرند. این سندرم می‌تواند باعث کمردرد و مشکلاتی در عملکرد روده و مثانه (معمولاً ناتوانی در دفع ادرار)، بی‌حسی در ناحیه زین (در اطراف مسیر مقعد) و ضعف در یک یا هر دو پا شود. این سندرم نیاز به درمان فوری دارد تا از آسیب دائمی اعصاب مثانه و روده جلوگیری شود. اگر به سندرم دم اسب مشکوک هستید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
علل کمتر شایع کمردرد
گاهی اوقات التهاب مفاصل (آرتریت) ستون فقرات باعث کمردرد می‌شود. استئوآرتریت شکل رایج آرتریت است و معمولاً در افراد مسن رخ می‌دهد. اسپوندیلیت آنکیلوزان شکل دیگری از آرتریت است که می‌تواند در بزرگسالان جوان رخ دهد و باعث درد و سفتی در ناحیه کمر می‌شود. آرتریت روماتوئید ممکن است بر ستون فقرات تأثیر بگذارد، اما احتمالاً مفاصل دیگری نیز درگیر هستند. انواع اختلالات استخوانی غیرمعمول، تومورها، عفونت و فشار از ساختارهای نزدیک به ستون فقرات گه‌گاه باعث کمردرد می‌شوند (کمتر از 1 مورد از هر 100 مورد کمردرد).
علائم کمردرد
گاهی اوقات ممکن است بلافاصله پس از بلندکردن چیزی سنگین یا پس از یک حرکت پیچشی ناشیانه، درد ایجاد شود. گاهی اوقات می‌تواند بدون دلیل ظاهری ایجاد شود. برخی افراد فقط یک روز با کمردرد از خواب بیدار می‌شوند. اگرچه گاهی اوقات به کمردرد غیراختصاصی کمردرد ساده می‌گویند، اما ساده به این معنی نیست که درد خفیف است. شدت درد می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. به طور معمول، درد در یک ناحیه از کمر است، اما گاهی اوقات به یک یا هر دو باسن یا ران گسترش می‌یابد. درد معمولاً با درازکشیدن صاف کاهش می‌یابد. اگر پشت خود را حرکت دهید، سرفه یا عطسه کنید، اغلب بدتر می‌شود؛بنابراین، کمردرد غیراختصاصی مکانیکی است به این معنا که با وضعیت بدن یا فعالیت متفاوت است.
اکثر افراد مبتلا به کمردرد غیراختصاصی به‌سرعت بهبود می‌یابند، معمولاً در عرض یک هفته یا بیشتر، گاهی اوقات کمی بیشتر. بااین‌حال، هنگامی که درد کاهش یافت یا از بین رفت، معمولاً در آینده دوره‌های بعدی (عود) درد وجود دارد. همچنین، بروز و خاموش شدن دردهای جزئی برای مدتی پس از یک دوره بد درد اولیه، معمول است. در تعداد کمی از موارد درد چندین ماه یا بیشتر ادامه دارد.
کمردرد چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اکثر افرادی که دچار کمردردی می‌شوند که به طور ناگهانی (حاد) ایجاد می‌شود، کمردرد غیراختصاصی دارند. اگر هیچ علائم مرتبط دیگری وجود نداشته باشد و درد خیلی بد نباشد، بسیاری از مردم می‌توانند خودشان آن را درمان کنند و در واقع بیشتر آنها به‌سرعت بهبود می‌یابند. بااین‌حال، اگر شک دارید، برای بررسی و مشاوره به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک متخصص، معمولاً سؤالاتی در مورد علائم شما می‌پرسد و شما را معاینه می‌کند. در صورت بروز علائم زیر بهتر است به پزشک متخصص ستون فقرات مراجعه کنید.
- دردی که به‌تدریج ایجاد می‌شود و به‌آرامی در طی روزها یا هفته‌ها بدتر و بدتر می‌شود.
- کمردرد دائمی که با درازکشیدن یا استراحت کاهش نمی‌یابد.
- دردی که به سمت قفسه سینه حرکت می‌کند یا در پشت قفسه سینه بالاتر است.
- ضعف هر گونه ماهیچه در ساق یا پا.
- عدم احساس (بی‌حسی) در هر قسمتی از کف پا یا ساق پا.
- اگر بیش از چند ماه قرص استروئید مصرف کرده‌اید.
علائمی که ممکن است نشان‌دهنده یک علت التهابی (آرتریت) مانند اسپوندیلیت آنکیلوزان باشد. اصلی‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- درصورتی‌که درد، در نیمه دوم شب یا بعد از بیدارشدن بدتر می‌شود.
- سفتی، علاوه بر درد، در ماهیچه‌های پشت در صبح پس از بلند شدن از رختخواب که بیش از 30 دقیقه طول می‌کشد.
- درد با فعالیت کاهش می‌یابد و بدتر نمی‌شود.
- علائمی که ممکن است نشان‌دهنده سندرم دم اسبی باشد.
موارد اصلی علاوه بر کمردرد عبارت‌اند از:
- بی‌حسی در اطراف گذرگاه پشتی (مقعد) – ناحیه زین.
- علائم مثانه مانند ازدست‌دادن احساس مثانه؛ ازدست‌دادن کنترل مثانه، بی‌اختیاری، ازدست‌دادن حس هنگام دفع ادرار.
- بی اختیاری مدفوع (مدفوع).
- علائمی که ممکن است نشان‌دهنده شکستگی در ستون فقرات باشد عمده‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- کمردرد به دنبال ضربه‌های بزرگ مانند تصادف جاده‌ای یا سقوط از ارتفاع.
- کمردرد به دنبال ضربه‌های جزئی در افراد مبتلا به نازک شدن استخوان‌ها (پوکی استخوان).
علائمی که ممکن است نشان‌دهنده عفونت یا گسترش سرطان باشد که بر ستون فقرات تأثیر می‌گذارد. اصلی‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- شروع درد در افراد بالای 50 سال یا کمتر از 20 سال.
- دردی که هنگام درازکشیدن باقی می‌ماند. درد شبانه خواب آزاردهنده
علائم یا مشکلاتی علاوه بر درد مانند:
- اگر سرطان هر قسمت از بدن را دارید یا داشته‌اید.
- علائم عمومی مانند درجه حرارت بالا (تب)، کاهش وزن بی‌دلیل و غیره.
- اگر مواد مخدر تزریق می‌کنید.
- اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید. برای مثال، اگر تحت شیمی‌درمانی هستید یا مبتلا به HIV/AIDS هستید.
آیا برای تشخیص انواع کمردرد به آزمایشی نیاز دارم؟
معمولاً نه. پزشک متخصص، می‌تواند کمردرد غیراختصاصی را از شرح درد و با معاینه شما تشخیص دهد؛ بنابراین در بیشتر موارد نیازی به آزمایش نیست. هیچ آزمایشی وجود ندارد که بتواند کمردرد غیراختصاصی را ثابت یا تأیید کند. در واقع، برخی از پزشکان استدلال می‌کنند که وقتی تشخیص کمردرد غیراختصاصی باشد، آزمایش‌ها در واقع می‌توانند بیشتر ضرر داشته باشند تا مفید.
برای مثال، اصطلاحات فنی مورداستفاده برای گزارش برخی از اسکن‌ها گاهی اوقات می‌تواند هشداردهنده به نظر برسد، درحالی‌که در واقع اسکن فقط نشان می‌دهد که چه چیزی برای یک سن خاص طبیعی است و دلیلی برای درد نیست. آزمایشاتی مانند اشعه ایکس، اسکن MRI یا آزمایش خون ممکن است در شرایط خاصی توصیه شود. این موارد عمدتاً در صورتی است که علائم یا نشانه‌هایی در طول معاینه پزشک وجود داشته باشد که نشان می‌دهد ممکن است یک علت اساسی جدی برای کمردرد وجود داشته باشد.
درمان انواع کمردرد
توصیه‌ها و درمان زیر معمولاً برای یک حمله ناگهانی (حاد) کمردرد غیراختصاصی ارائه می‌شود.
فعال نگه‌داشتن
تاحدامکان به فعالیت‌های عادی خود ادامه دهید تا از انواع کمردرد در امان بمانید. اگر درد بسیار بد باشد، ممکن است در ابتدا این امکان وجود نداشته باشد. بااین‌حال، به‌محض اینکه می‌توانید به اطراف حرکت کنید و دراسرع‌وقت به فعالیت‌های عادی بازگردید. به‌عنوان یک قاعده، کاری که باعث درد زیاد می‌شود را انجام ندهید.
خوابیدن با انواع کمردرد
شاید این سوال ذهن شمارا درگیر کند که چگونه با کمر درد بخوابم؟ برای خوابیدن باید، به راحت‌ترین حالت طبیعی روی هر سطحی که راحت هستید، بخوابید. توصیه‌هایی که درگذشته داده می‌شد این بود که روی تشک سفت بخوابید. بااین‌حال، هیچ مدرکی وجود ندارد که بگوید یک تشک سفت برای افراد مبتلا به کمردرد بهتر از هر نوع تشک دیگری است. برخی افراد متوجه می‌شوند که یک بالش کوچک سفت بین زانوها هنگام خوابیدن به پهلو به کاهش علائم در شب کمک می‌کند. نیازی نیست قبل از بازگشت به کار منتظر رهایی کامل از درد باشید. بازگشت به کار اغلب با بازگشت به الگوی عادی فعالیت و ایجاد حواس‌پرتی از درد به تسکین درد کمک می‌کند.
تمرینات حرکتی
تمرینات طراحی شده توسط فیزیوتراپیست در خانه می‌تواند به شما کمک کند تا سریع‌تر بهبود پیدا کنید و نگه‌داشتن منظم آنها می‌تواند ماهیچه‌های کمر شما را تقویت کند و احتمال بازگشت انواع کمردرد را کاهش دهد. درگذشته توصیه می‌شد که تا زمان کاهش درد استراحت کنید. اکنون مشخص شده است که این اشتباه بوده است. شواهد حاصل از کارآزمایی‌های تحقیقاتی این است که احتمالاً با حرکت مجدد و بازگشت به سرکار دراسرع‌وقت، سریع‌تر بهبود می‌یابید. همچنین، اگر در زمان کمردرد به‌جای استراحت زیاد، به فعالیت خود ادامه دهید، احتمال ابتلا به کمردرد مداوم (مزمن) کمتر است.
دارودرمانی
اگر به مسکن نیاز دارید، بهتر است آنها را به طور منظم مصرف کنید. اگر آنها را به طور منظم مصرف کنید، درد در بسیاری از زمان‌ها کاهش می‌یابد و شما را قادر می‌سازد ورزش کنید و فعال باشید. مسکن‌های ضدالتهابی، شامل ایبوپروفن، دیکلوفناک و ناپروکسن هستند که ممکن است توسط پزشک عمومی شما تجویز شود. برخی از افراد ممکن است نتوانند داروهای ضدالتهابی مصرف کنند. به‌عنوان‌مثال، برخی از افراد مبتلا به آسم، فشارخون بالا، نارسایی کلیه یا نارسایی قلبی و… مسکن‌های ضدالتهابی فقط باید در کمترین دوز مؤثر و در کوتاه‌ترین زمان ممکن استفاده شوند.
اگر داروهای ضدالتهاب مناسب نیستند یا خوب کار نمی‌کنند، یک مسکن قوی‌تر مانند کدئین، می‌توانند گزینه مناسبی باشد. این مسکن ممکن است به‌عنوان کوکودامول که کدئین با پاراستامول است، مصرف شود. یبوست یک عارضه جانبی رایج کدئین است که ممکن است باعث درد در ناحیه کمر شود. برای جلوگیری از یبوست، مقدار زیادی نوشیدنی بنوشید و غذاهای حاوی فیبر فراوان بخورید.
درصورتی‌که عضلات پشت بسیار منقبض شده و درد را تشدید کنند، گاهی اوقات برای چند روز یک شل‌کننده عضلانی مانند دیازپام تجویز می‌شود. دیازپام یکی از گروهی از داروها به نام بنزودیازپین‌ها است که می‌تواند عادت ساز باشد و باید تاحدامکان برای مدت کوتاهی مصرف شود.
سایر درمان ها
گرما مانند حمام آب گرم ممکن است به کاهش درد کمک کند. استفاده از کمپرس آب گرم در هنگام خواب نیز می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.
درمان ممکن است متفاوت باشد و اگر درد بدتر شد، یا اگر درد بیش از 4 الی 6 هفته ادامه داشت یا اگر علائم تغییر کرد، باید وضعیت توسط پزشک بررسی شود. اگر درد مزمن شود، ممکن است سایر تکنیک‌های تسکین درد نیز امتحان شوند.
آیا می توان از حملات بیشتر کمردرد جلوگیری کرد؟
شواهد نشان می‌دهد که بهترین راه برای جلوگیری از حملات کمردرد صرفاً فعال ماندن و ورزش منظم است. این بدان معناست که ورزش‌های تناسب‌اندام عمومی مانند پیاده‌روی، دویدن، شنا و غیره. هیچ مدرک محکمی وجود ندارد که بگوید تمرینات تقویتی خاص کمر برای پیشگیری از کمردرد مفیدتر از صرف تناسب‌اندام و فعال‌بودن هستند. همچنین معقول است که آگاه باشید. به‌عنوان‌مثال، هنگامی که در وضعیت چرخشی نامناسب هستید، اشیاء را بلند نکنید.
نظرات کاربران