شانت مغزی یک وسیله زهکشی است که در بطن مغز کاشته می‌شود. معمولاً از یک دریچه و دو کاتتر تشکیل شده است. در درمان بیماران مبتلا به هیدروسفالی، بیماری که با افزایش حجم مغز به دلیل مایع مغزی نخاعی بیش از حد مشخص می شود، استفاده می شود. این دستگاه برای تخلیه مایع مغزی اضافی به سایر قسمت‌های بدن عمل می‌کند.
انواع شانت مغزی
- بطنی – صفاقی – کاتتر شانت از بطن مغز به حفره شکمی می‌رود.
- بطن پلورال – کاتتر شانت از بطن مغز به فضای پلورال خارج از ریه می‌رود.
- بطنی – دهلیزی – کاتتر شانت از بطن مغز به حفره دهلیز راست قلب می‌رود.
- قابل‌برنامه‌ریزی – این شانت‌ها دارای دریچه‌های ویژه‌ای هستند که می‌توان آنها را تنظیم کرد تا مایع کمتر یا بیشتر تخلیه شود.
- فشار ثابت – این شانت‌ها دارای دریچه‌هایی هستند که با نرخ تنظیم شده، کم، متوسط یا زیاد تخلیه می‌شوند.
نوع شانت مغزی که بیمار دریافت می‌کند به علائم و تشخیص خاص او بستگی دارد. با پزشک خود در مورد شانت دقیقی که در طول جراحی استفاده می‌کند صحبت کنید.
شانت مغز چگونه کار می‌کند؟
شانت مغزی در طی یک عمل جراحی مغز و اعصاب تحت بیهوشی عمومی کاشته می شود. تیم جراحی اقدام به ایجاد یک برش روی پوست سر و یک سوراخ در جمجمه خواهند کرد. سپس با ایجاد منافذ کوچک روی پوشش مغز، بطن از طریق یک کاتتر قابل‌دسترسی است. کاتتر دیگری با عبور از گردن و قفسه سینه با دسترسی از پشت گوش به شکم می‌رسد.
سپس جراح مغز و اعصاب برشی را در بالا یا پشت گوش ایجاد می‌کند تا شانت را که به کاتترها متصل است وارد کند.
هنگامی که فشار بیش از حد به دلیل تجمع مایع در مغز اتفاق می‌افتد، دریچه شانت باز می شود و مایع مغزی نخاعی را از طریق کاتتر به قفسه سینه یا شکم تخلیه می‌کند.
کاشت این سیستم کاتتر به مایع اضافی اجازه می‌دهد تا بطن‌های مغزی را آزاد کند و در سایر قسمت‌های بدن دفع شود. موفقیت مداخله به شما امکان می‌دهد تا عوارض جانبی مختلفی را که می‌تواند بر بیمار تأثیر بگذارد و بسته به منشأ بیماری و شدت آن متفاوت باشد، کاهش دهد.
آیا شانت مغز خطرناک است یا دردناک؟
معرفی شانت یک روش بی‌خطر و اثبات شده است، در واقع این دستگاه حداقل پنجاه سال است که در درمان بیماران مبتلا به هیدروسفالی مورداستفاده قرار می‌گیرد. خطرات ناشی از یک روش جراحی تحت بیهوشی عمومی است.
زمان بهبودی بیمارستان شانت مغزی
مدت‌زمان بهبودی شانت مغزی شما در بیمارستان به دلیل شانت و نوع استفاده از آن بستگی دارد. همچنین، بیماران ممکن است پس از جراحی در راه‌رفتن، صحبت‌کردن، تعادل و قدرت دچار مشکل شوند. اکثر بیمارانی که شانت را تعبیه کرده‌اند، روز بعد از جراحی به خانه می‌روند، اما جراح شما تصمیم می‌گیرد که چه زمانی برای ترخیص آماده باشید.
اگر قبل از رفتن به خانه نیاز به توان‌بخشی دارید، یک پزشک از بخش طب فیزیکی و توان‌بخشی شما را می‌بیند و توصیه‌های خاصی در مورد ترخیص شما ارائه می‌کند. شما باید بتوانید راه بروید، غذا بخورید، ادرار کنید و زخم جراحی شما باید به‌خوبی بهبود یابد.
بازیابی و دوران نقاهت پس از جراحی شانت مغز در خانه
پس از جراحی شانت مغزی، دکتر همگی دستورالعمل‌های لازم را به شما عنوان می‌کند. اما دانستن نکات زیر نیز مفید است:
- باید به‌تدریج فعالیت خود را افزایش دهید و پیاده‌روی در داخل و خارج از خانه تشویق می شود.
- از بلندکردن و فعالیت شدید خودداری کنید.
- شما مجاز به رانندگی با ماشین نیستید. پزشک دستورالعمل‌های خاصی را در مورد رانندگی هنگام ترخیص یا زمانی که در مطب پیگیری می‌کنید، به شما می‌دهد. می‌توانید طبق دستور به‌عنوان مسافر سوار ماشین شوید.
- فعالیت جنسی ممکن است با تجویز پزشک ممکن باشد. در این مورد باید پزشک شرایط شمارا بررسی کند.
- اگر شانت مغزی شما قابل‌برنامه‌ریزی است، هر بار که MRI انجام می‌دهید باید دوباره تنظیم شود
- ممکن است دوش بگیرید، اما سعی کنید از وان حمام، گرداب و استخر تا زمانی که با پزشک مجوز نداده است، استفاده نکنید.
- قبل از دوش، محل برش جراحی را بپوشانید تا خیس نشود.
- استفاده از لوسیون‌ها یا کرم‌ها در نزدیکی محل برش جراحی خودداری کنید.
در صورت بروز موارد زیر حتماً به پزشک خود اطلاع دهید:
- تورم در اطراف زخم جراحی
- جای جراحی قرمز و داغ می شود
- مشکل در تنفس یا درد قفسه سینه
- تب 100 درجه یا بالاتر
- دید دوتایی یا تاری
- استفراغ یا حالت تهوع
- سردرد شدید
- تغییر در سطح هوشیاری
نظرات کاربران