تومور مننژیوما شایع‌ترین تومور خوش خیم سیستم عصبی مرکزی است که منشا آن اغلب از غلاف های اطراف مغز و نخاع است و به همین دلیل معمولا در خارج از مغز رشد می کند اگرچه با پیشرفت تومور ممکن است به داخل مغز و نخاع نیز نفوذ کرده و سبب وارد شدن فشار بر آن ها نیز شود.
شیوع این تومور مغزی بحدی زیاد است که بر اساس آمارها حدود یک پنجم کل تومورهای مغزی را شامل می شود ، برای شناسایی این تومور ، آشنایی با علائم و روش های درمان آن از اهمیت زیادی برخوردار است.
تومور مننژیوما
تومورهای مننژیوم اغلب کروی شکل بوده که در سطح مغز ایجاد می شود و رشد آهسته ای دارند بطوری که علائم آن اغلب تنها در موارد پیشرفته بیماری خود را نشان می دهند. در صورت رشد تومور و فشار بر مغز یا نخاع ممکن است علائم قابل توجهی ایجاد کند. مننژیوم از بافت های مننژ شروع می شود ، که غشای نازکی است که مغز و نخاع را احاطه کرده است. سه لایه مننژ وجود دارد: ماده دورا ، عنکبوتیه ، و ماده پیا. مننژ از مغز و نخاع محافظت می کند و به گردش مایع مغزی نخاعی (CSF) در بین لایه های عنکبوتیه و پیا کمک می کند.
حدود 80٪ مننژیوم خوش خیم است. 20٪ باقیمانده تومورهای بی قاعده خوانده می شوند زیرا دارای احتمال بازگشت پس از درمان بالایی هستند و به ندرت بدخیم هستند. مننژیوم بدخیم را می توان آناپلاستیک نامید.
در صورتی که این تومور مغزی بدخیم شود خطرناک بوده و نیازمند مداخلات درمانی تهاجمی همچون جراحی توسط بهترین متخصص مغز و اعصاب است.
علائم مننژیوما
علائم و نشانه های تومور مننژیوما معمولا به تدریج شروع می شود و ممکن است در ابتدا بسیار ظریف باشد. بسته به جایی که تومور در مغز یا به ندرت در ستون فقرات واقع شده است، علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- احساس سردرد مزمن بخصوص در ابتدای روز
- اختلال بینایی ، مانند دیدن دو برابر شدن یا تیرگی
- اختلال شنوایی ، مانند از دست دادن شنوایی یا صدای زنگ در گوش
- اختلال در حاظه، مانند از دست دادن حافظه
- از دست دادن حس بویایی
- حملات تشنجی
- اختلالات حرکتی و ضعف اندام ها مانند ضعف در بازوها یا پاها
- دشواری در تکلم
دلایل و عوامل خطر
در خصوص دلایلی ایجاد ، مشخص نیست که چه عواملی باعث بروز مننژیوم می شود. پزشکان فقط می دانند که برخی از سلول ها در مننژ تغییر می کند و باعث می شود سلولها از کنترل خارج شوند و منجر به تومور مننژیوم می شود.
عامل خطر هر چیزی است که احتمال ابتلا به تومور را در فرد افزایش دهد. اگرچه عوامل خطر اغلب بر ایجاد تومور تأثیر می گذارند، اما بیشتر آنها مستقیما باعث ایجاد تومور نمی شوند. بعضی از افراد با چندین فاکتور خطر هرگز به مننژیوم مبتلا نمی شوند ، در حالی که برخی دیگر که هیچ عامل خطر شناخته شده ای ندارند، درگیر این مساله می گردند. دانستن فاکتورهای خطر و صحبت در مورد آنها با پزشک می تواند به شما در انتخاب آگاهانه مراقبت های بهداشتی کمک کند.
از عوامل خطر ایجاد تومورهای مننژیوم می توان به موارد زیر اشاره کرد.
وارد شدن ضربه به سر در گذشته که سبب شکستگی جمجمه شده باشد.
سن
مننژیوم در بزرگسالان 65 سال یا بیشتر شایع است ، اما در هر سنی ممکن است رخ دهد. مننژیوم در کودکان نادر است.
اختلالات ژنتیکی و ابتلا به برخی بیماری ها. مانند نوروفیبروماتوز نوع۲
افراد مبتلا به سندرم ارثی به نام نوروفیبروماتوز نوع 2 (NF2) در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به مننژیوم هستند. افراد مبتلا به NF2 به احتمال زیاد به مننژیوم سرطانی یا بیش از یک نوع مننژیوم مبتلا می شوند.
قرارگیری در معرض تشعشع
تشعشع به سر ممکن است خطر ابتلا به مننژیوم را در فرد افزایش دهد. منابع متداول پرتویی که می توانند مننژیوم را ایجاد کنند ، شامل قرار گرفتن در معرض اشعه و پرتودرمانی به عنوان درمانی برای نوعی بیماری قارچی پوست سر ، به نام کچلی (tinea capitis) است.
جنسیت
این بیماری در بین خانم ها شایع تر است و خانم ها حدودا دوبرابر آقایان دچار مننژیوم می شوند. اما تقریبا مردان و زنان با مننژیوم سرطانی برابر اند.
اختلالات هورمونی ( بخصوص هورمون پروژسترون )
از آنجا که مننژیوم بیشتر در خانم ها دیده می شود، به همین دلیل پزشکان معتقدند ممکن است هورمون های زنانه در این امر نقش داشته باشند. همچنین برخی مطالعات به ارتباط بین سرطان پستان و خطر مننژیوم مرتبط با نقش هورمون ها اشاره کرده اند.
چاقی
شاخص توده بدنی بالا (BMI) یک عامل خطر تثبیت شده برای بسیاری از انواع سرطان ها است و شیوع بالاتری از مننژیوم در افراد چاق نیز در چندین مطالعه بزرگ مشاهده شده است. اما رابطه بین چاقی و مننژیوم مشخص نیست.
روش های درمان
همانطور که گفته شد برای درمان این تومور مغزی شایع ابتدا باید به جراح مغز و اعصاب مراجعه شود. پزشک جراح ابتدا اقدام به معاینه و بررسی دقیق پرونده پزشکی بیمار کرده و در صورت نیاز از روش های تشخیصی همچون ام آر آی ، سی تی اسکن و حتی بیوپسی استفاده می کند و در نهایت بر اساس نتایج بدست آمده و شدت تومور مننژیوما بهترین روش درمانی را اتخاذ می کند.
درمانی که برای مننژیوم توسط پزشک در نظر گرفته یا پیشنهاد می شود به عوامل زیادی بستگی دارد، از جمله:
- اندازه و محل مننژیوم
- سرعت رشد یا تهاجمی بودن تومور
- سن و سلامت کلی بیمار
- هدف از درمان
رویکرد صبر و زیر نظر گرفتن تومور
درمان فوری برای همه مبتلایان به مننژیوم ضروری نیست. در صورتی که تومور کوچک با رشد اهسته باشد و مشکل خاصی برای بیمار ایجاد نکرده باشد، بیمار به اقدام درمانی خاصی نیاز ندارد. در این حالت بیمار تنها باید تحت نظر پزشک باشد و هر چند وقت یکبار آزمایشات لازم را جهت ارزیابی تومور و علائم آن انجام دهد.
اگر پزشک تشخیص دهد که مننژیوم در حال رشد است و نیاز به درمان دارد ، شما چندین گزینه درمانی دارید.
عمل جراحی
در تومور های پیشرفته و بزرگ انجام جراحی در کمترین زمان ممکن توصیه می شود.
جراحان برای برداشتن کامل مننژیوم تلاش می کنند. اما از آنجا که ممکن است مننژیوم در نزدیکی بسیاری از ساختارهای ظریف مغز یا نخاع ایجاد شود، برداشتن کل تومور همیشه ممکن نیست. در این موارد، جراحان تا حد ممکن تومور را خارج می کنند.
روش جراحی کرانیتومی یکی از رایج ترین روش های جراحی مننژیوما است که جراح پس از خارج کردن تومور پوسته مغز و حتی گاهی جمجمه را تعویض میکند تا احتمال عود تومور کاهش یابد.
رادیوتراپی (پرتودرمانی)
اگر مننژیوم با جراحی کاملا برطرف نشود ، پزشک ممکن است پرتودرمانی را به دنبال یا به جای جراحی توصیه کند.
هدف از پرتودرمانی از بین بردن سلولهای مننژیومای باقی مانده و کاهش احتمال عود مننژیوم است. در پرتودرمانی از دستگاه بزرگی برای هدف قرار دادن سلولهای تومور با پرتوهای پرانرژی استفاده می شود.
پیشرفت در پرتودرمانی ضمن کاهش تابش به بافت سالم ، باعث افزایش دوز اشعه به مننژیوم می شود.
شیمی درمانی
از شیمی درمانی به ندرت برای درمان مننژیوم استفاده می شود ، اما ممکن است در مواردی که تومور به درمان با جراحی و پرتو پاسخ نمی دهند ، استفاده شود.
رویکرد شیمی درمانی گسترده ای در درمان مننژیوم وجود ندارد ، اما محققان در حال مطالعه رویکردهای هدفمند مولکولی هستند.
نظرات کاربران