دیسک های موجود در ستون فقرات گرد و مسطح هستند که یک فضای ژله ای شبیه به هسته دارد. در صورتی که لایه بیرونی آن دچار پارگی شود ماده ژله ای آن بیرون میزند. فتق دیسک در بخش تحتانی کمر یا ستون فقرات ایجاد میشود. این فتق میتواند در ستون فقرات گردن نیز ایجاد شود. فتق دیسک زمانی که بر روی اعصاب نخاعی فشار وارد نماید میتواند منجر به بی حسی یاضعف در بازوها یا پا شود. ممکن است برخی هیچگونه علائمی را تجربه نکنند. سوالی که در اینجا مطرح است این است که آیا دیسک کمر خوب میشود ؟ ج.اب این سوال به عوامل مختلفی بستگی دارد ، از جمله این موارد می توان به شدت بیماری و سن بیمار اشاره کرد. روش های درمانی بسیاری برای درمان دیسک کمر وجود دارد. بیشتر فتق دیسک ها نیازی به جراحی ندارند.
دیسک کمر چیست ؟
دیسک کمر به بالشتک هایی که در میان ستون فقرات می باشد گفته می شود که جلوی ضربه ها و شوک ها را می گیرد. مهره های ستون فقرات همان استخوان های ستون فقرات هستند. اگر دیسک بر اثر آسیب به ستون فقرات بیرون بزند بر روی اعصاب نخاعی اطراف خود فشار می آورد.
به این حالت پارگی، فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر نیز می گویند. پارگی دیسک نیز با علائم همراه می شود که شایع ترین علامت آن کمردرد میباشد که گاهی به صورت انتشاری به سمت پشت پاها نیز می تواند امتداد یابد.
علت دیسک کمر
- با افزایش سن خطر فتق دیسک نیز افزایش خواهد یافت.
- گاهی نیز فتق دیسک بر اثر آسیب یا فشار بیش از حد بر روی گردن یا پشت رخ میدهد.
- گاهی علت دیسک مشخص نیست.
- پیچش یا فشار جزئی گاهی ممکن است منجر به دیسک ستون فقرات شود.
ریسک فاکتورهای ابتلا به دیسک کمر
عواملی که خطر ابتلا به دیسک کمر را افزایش خواهند داد.
افزایش سن : افزایش سن میتواند منجر به انحطاط دیسک ستون فقرات و ضعف در رباط هایی شود که آنها را در جای خود نگاه میدارد.
سابقه خانوادگی ابتلا به دیسک کمر
شغل های خاص : شغل هایی که نیاز دارند اشیا سنگین را جابجا کنند و حرکات تکراری مانند خم شدن و پیچش ستون فقرات انجام میدهند.
وزن بیش از حد : وزن بیش از حد میتواند استرس اضافی را بر روی دیسک وارد نماید.
ژنتیک : عوامل ژنتیکی نیز میتواند باعث پارگی دیسک کمر شود.
علائم دیسک کمر
- درد موضعی در ناحیه دیسک کمر
- درد انتشاری در پاها که میتواند یکی از علائم دیسک کمر باشد.
- ناتوانی یا گرفتگی در پاها به خصوص درد در پشت زانوها
- بی حسی و ضعف عضلانی
- گزگز و مورمور شدن، خواب رفتن پاها
- سوزش عضلات
- سوزش و درد در ناحیه کف پا
- ضعف عضلات در ناحیه کمر و شکم منجر به ضعف در دیسک شده و بر اثر حادثه ممکن است جابجا شود و با ایجاد فشار بر روی اعصاب میتواند منجر به کمردرد، درد ساق پا و ران و غیره شود.
- دیسک کمر میتواند منجر به درد شدید در ناحیه کمر شود، البته در موارد مزمن ممکن است این درد وجود نداشته باشد و فقط فرد علائمی مانند درد باسن و درد ساق و کناره پا را تجربه کند.
تشخیص دیسک کمر
برای تشخیص دیسک کمر ابتدا علائم و سابقه پزشکی فرد و معاینه جسمی وی بررسی می شود. سپس برای تشخیص دقیق دیسک آزمایشات زیر انجام میشود:
- اشعه ایکس : در این روش تصویری از قسمت های استخوانی ستون فقرات مانند مهره ها و مفاصل به دست میدهد.
- CT اسکن یا CAT : اسکن توموگرافی کامپیوتری مجموعه ای از پرتوهای ایکس می باشد که توسط رایانه خوانده میشود و میتواند کانال نخاعی که توسط مهره ها ، نخاع و اعصاب و مفاصل و ساختارهای اطراف مهره‌ها ایجاد میشود، نشان میدهد.
- MRI : در تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی از آهنربایی قدرتمند برای تولید تصاویر 3 بعدی مانند نخاع، ریشه های عصب نخاعی و بافت های اطراف آن استفاده میشود. همچنین تصاویر MRI میتوانند دیسک هایی که دچار انحطاط شده اند و تومورهای ستون فقرات را نیز شناسایی کند.
- میلوگرام : در این روش مایلوگرام به اطراف نخاع تزریق خواهد شد تا بافت نرم ستون فقرات بر روی اشعه ایکس نمایش داده شود.
- مطالعات الکترومیوگرام و هدایت عصبی (EMG / NCS) : ضربان های الکتریکی که در امتداد اعصاب به اندام ها انتقال می یابد را اندازه گیری می کند. این روش نشان میدهد که آیا آسیب یا شرایط دیگر در اعصاب تاثیر میگذارد یا خیر.
روش های غیرجراحی
استراحت کردن: استراحت کردن برای چند روز تا چند هفته میتواند علائم را کاهش دهد و از پیشروی بیماری نیز جلوگیری کند.
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی: این داروهای بدون نسخه میتواند التهاب فتق دیسک را کاهش دهد. داروهای مسکن بدون نسخه می توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند. بیماران باید این داروها را به مقدار توصیه شده مصرف کنند زیرا مصرف زیاد یا طولانی مدت دارو مخصوصا NSAID ها می تواند منجر به آسیب معده و خونریزی شود. اگر دارو های مسکن بدون نسخه و درمان های خانگی جوابگو نباشد، پزشک می تواند شل کننده های عضلانی را تجویز نماید.
- دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن (آدویل، موترین)
- ناپروکسن (آلیو)
- استامینوفن (تیلنول)
- آسپرین
تزریق داروهای استروئیدی: استروئیدها با استفاده از سوزن نخاعی به قسمت فتق دیسک تزریق میشود تا التهاب کاهش یابد.
فیزیوتراپی : از روش های درمانی برای رفع علائم دیسک کمر استفاده میشود.
کمپرس آب سرد و گرم: کمپرس آب سرد میتواند به بی حسی اعصاب و کاهش درد آن کمک کند. کمپرس آب گرم و حمام داغ نیز می تواند سفتی و گرفتگی عضلات ناحیه کمر را کاهش دهد.
یوگا و پیلاتس : ورزش هایی مانند یوگا و پیلاتس میتواند منجر به تقویت هسته عضلات شود و علائم فتق دیسک را تسکین دهد.
مراقبت کایروپراکتیک یا درمان دستی : متخصص کایروپراکتور یک سابقه پزشکی از بیمار خواهد گرفت. بعد از انجام معاینات و آزمایشات تصویربرداری مشخص میشود. در این روش پزشک مفاصل را دستکاری کرده و از نیرویی کنترل شده و ناگهانی برای بهبود و کیفیت دامنه استفاده خواهد کرد. هدف کایروپراکتیک بهبود عملکرد و جلوگیری از آسیب علاوه بر کاهش درد کمر می باشد.
فعالیت داشتن و ورزش کردن : استراحت طولانی مدت در تخت توصیه نمیشود. میتوانید در روز کمی پیاده روی کنید و فعالیت های روزانه خود را کم کم انجام دهید. بعد از فروکش کردن درد ، تمرینات کششی و ورزش ملایم میتواند به برگشت فعالیت های طبیعی کمک کند. بیماران باید نحوه صحیح و ایمن انجام تمرینات و کشش های درمانی درد در ناحیه کمر را از پزشک یا فیزیوتراپ خود بپرسید.
ماساژ و طب سوزنی: درمان های دستی ماساژ و طب سوزنی میتواند به رفع درد و ناراحتی و بهبود علائم کمک کند.
درمان جراحی
در صورتی که با روش های غیرجراحی درد کاهش پیدا نکرد یا علائم دیسک کمر بدتر شد امکان دارد پزشک جراحی ستون فقرات را توصیه کند. انواع مختلفی از جراحی وجود دارد، از جمله:
لامینکتومی کمر
لامینکتومی یک عمل جراحی می باشد که در آن قوس های استخوانی یک یا چند استخوان از استخوان های کمر برداشته خواهد شد.
دیسککتومی
دیسککتومی روشی جراحی برای کمردرد می باشد که مربوط به خرابی یا آسیب دیدگی دیسک ستون فقرات می باشد. جراح بخشی از دیسک را برداشته تا فشار بر روی عصاب مجاور و کمردرد و درد ناشی از شلیک در پاها (سیاتیک) را کاهش دهد.
عمل جراحی
در این عمل جراحی دیسک برداشته میشود و با یک دیسک مصنوعی جایگزین خواهد شد. این کار تنها بین مهره های خاص در ناحیه تحتانی کمر انجام می گیرد. این روش برای هر بیماری موثر خواهد بود.
نظرات کاربران