هیدروسفالی (CSF) تجمع مایع در مغز همراه با افزایش فشار داخل جمجمهاست. دو نوع هیدروسفالی وجود دارد. هیدروسفالی انسدادی یا غیرارتباطی در نتیجه نقض خروج مایع ایجاد میشود. هیدروسفالی غیر انسدادی (ارتباط دهنده) با اختلال در جذب مایعی که مغز و نخاع را احاطه کرده است همراه است.
هیدروسفالی می‌تواند ناشی از تومور، التهاب سیستم بطنی مغز، خونریزی، ناهنجاری مادرزادی در ساختار مغز، عفونت، تروما باشد.
شکایات در هیدروسفالی می‌تواند از سردرد، اختلال در راه رفتن، اختلال در ادرار، کندی گفتار، تفکر، کاهش حافظه و هوش متنوع باشد. در موارد حاد، استفراغ، اختلال هوشیاری و در صورت عدم درمان، عواقب کشنده ممکن است.
تشخیص هیدروسفالی:
بسته به سن و علائم بیماران، گزینه‌های مختلفی برای تشخیص هیدروسفالی وجود دارد. تشخیص معمولاً شامل استفاده از روش‌های تصویربرداری مانند اولتراسوند، توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) است. تکنیک های تصویربرداری می توانند شکل و اندازه بطن ها را تعیین کنند.
- اشعه ایکس جمجمه
- سی تی سی تی توموگرافی
- ام‌آرآی مغز
درمان هیدروسفالی توسط متخصص مغز و اعصاب بسته به علت هیدروسفالی تعیین میشود اما ممکن است در بخی موارد نیاز به مشاوره چشم پزشک، فوندوس باشد.
در برخی موارد، درمان محافظه کارانه پزشکی نشان داده میشود، در برخی دیگر، درمان جراحی مغز و اعصاب ضروری است.
انواع هیدروسفالی انسدادی یا غیرارتباطی
هیدروسفالی انسدادی مزمن غیر ارتباطی
هیدروسفالی مزمن غیر ارتباطی ( همراه با هیدروسفالی انسدادی مزمن ) یک تشخیص نسبتاً آسان است. با گذشت زمان، سیستم بطنی به تدریج از سطح انسداد بالاتر می‌رود که منجر به فشرده شدن و نازک شدن قشر میشود. علائم هیدروسفالی انسدادی طولانی مدت غیر ارتباطی (در سطح قنات سیلوین) که در تصویر برداری مغزی مشخص میشود، عبارتند از:
- اتساع مشخص بطن‌ها، به ویژه بطن‌های جانبی و سوم
- نازک شدن و بالا رفتن جسم پینه‌ای
- فنستراسیون سپتوم شفاف
- طاق‌های پایین آوردن (fornix)
- جابجایی پایین بطن سوم به پایین، انجام یک مخزن سوپراسلار
- بیرون زدگی پاکت‌های بطن سوم (جبچه‌های اینفوندیبولار و پینه آل، فرورفتگی سوپراپتیک)
- انبساط بالونی پاکت سوپراپینال بطن سوم
هیدروسفالی انسدادی حاد
هیدروسفالی انسدادی یا غیرارتباطی حاد در بیماران جوان، علیرغم افزایش قابل توجه فشار داخل جمجمه، گسترش جزئی بطن‌ها وجود دارد. در دسترس بودن مطالعات قبلی امکان تشخیص مطمئن‌تر هیدروسفالی را در مراحل اولیه فراهم می‌کند. علائمی که تشخیص هیدروسفالی انسدادی حاد را در تصویربرداری فراهم می‌کند عبارتند از:
بطن‌های جانبی:
- انبساط شاخ‌های تمپورال
- ادم ترانس اپاندیمال: می‌توان به صورت افزایش سیگنال MR در اطراف بطن در T۲ WI و کاهش تراکم پارانشیم مغز در CT مشاهده شود. نباید با ایسکمی مزمن اشتباه شود
بطن سوم:
- گسترش دیوار‌های جانبی به سمت بیرون
- افتادگی پایین
بطن چهارم:
- ارزیابی آن کمک چندانی به تشخیص هیدروسفالی نمی‌کند، زیرا اندازه کوچک حفره جمجمه خلفی اجازه نمی‌دهد که به طور قابل توجهی گسترش یابد.
افزایش قابل مشاهده در اندازه بطن چهارم نشان دهنده انسداد در سطح سوراخ‌های Luschka و Magendie یا در سطح فضا‌های زیر عنکبوتیه است.
نحوه درمان هیدروسفالی انسدادی یا غیرارتباطی
بسته به نوع آن و تشخیص پزشک، نوع درمان می‌تواند یکی از گزینه‌های زیر باشد:
روش های آندوسکوپی
در هیدروسفالی غیر ارتباطی، بطن سوم آندوسکوپی (ETV) اغلب درمان اولیه است. از طریق یک سوراخ کوچک در جمجمه، جراح از یک آندوسکوپ برای حذف علت انسداد منجر به انسداد CSF یا ایجاد سوراخی بین بطن‌ها استفاده می‌کند تا به CSF اجازه گردش مجدد بدهد.
عمل جراحی بای پس
رایج‌ترین جراحی شامل کاشت یک سیستم شنت است که اجازه می دهد CSF اضافی از طریق یک لوله سیلیکونی نازک از مغز به قسمت دیگری از بدن، معمولاً شکم، تخلیه شود. از اینجا، مایع جذب خون می شود. شنت شامل یک کاتتر و یک دریچه برای کنترل سرعت خروج مایع مغزی نخاعی و حفظ فشار طبیعی در مغز است.
جراحی بای پس باید توسط جراح مغز و اعصاب مجرب انجام شود. این عمل با بیهوشی عمومی انجام می شود و معمولا کمتر از یک ساعت طول می کشد.
بعد از عمل
یک شانت با کیفیت بالا برای هیدروسفالی برای مادام العمر کاشته می شود. با این حال، ممکن است به نظارت منظم فشار دریچه توسط جراح نیاز باشد. علاوه بر این، مشاوره با پزشک اغلب امکان تشخیص به موقع عوارض احتمالی را فراهم می کند، زیرا هر عمل و همچنین جراحی بای پس خطر عوارض دارد. اگر علائم جدیدی ظاهر شد، باید به پزشک مراجعه کنید.
نظرات کاربران